ԵՐՋԱՆԿՈՒԹՅԱՆ ԲԱՆԱԼԻՆ
ՆԵՐԱԾՈՒԹՅՈՒՆ

Ամբողջ փառքը միայն Ալլահինն է և թող Ալլահը բարձրացնի մեր Մարգարեյի հիշատակումը և պահպանի նրան , նրա ընտանիքը և ուղեկցորդներին ամեն չարիքից:

Դուք կարող եք գտնել ‘ երջանկության բանալին ‘ մի քանի րոպե ընթերցելով այս գրքույկը, այնպես որ, մի չարացեք ունենալով հակառակ կարծիքներ , մինչ ամբողջովին չեք ընթերցել այն: Դուք չեք կարող դատել գիրքը ըստ նրա կազմի , ոչ էլ կարող եք ընթերցել գիրքը , ուղղակի թերթելով այն:

Հարգելի ընթերցող, ես կարծում եմ , որ դուք կհամաձայնեք ինձ հետ , որ մենք ապրում ենք գեղեցիկ աշխարհում , որը արժանի է զննման , արարածների, ովքեր բնակվում են այնտեղ , մոլորակների և նրանց բարդ համակեցությունը , ծանր մարմինները և գալակտիկաները , որոնք կարող են վկայել բավական ապացույցներ : Եթե չլիներ Արարիչը ամենը կընկներ քաոսի մեջ: Ամենաբարձրյալ Աստվածը ասաց.

«Հնարավոր չէ , որ արևը հասնի լուսնին , ոչ էլ գիշերը հանկարծակիի բերի օրը , սակայն , յուրաքանչյուրը ուղեծրում լողում է :» (36 :40)

Այս ծանր մարմինները կշարունակեն իրենց ուղեծրում այնքան ժամանակ , մինչ Արարիչը կհրամայի , որ դրանք կանգ առնեն , և այդ պահից, կտարածվի քաոսը , մոտեցնելով այս կյանքի վերջը , ինչպես մենք գիտենք : Աստվածը, Ամենաբարձրյալը ասաց.

«Երբ երկինքը առանձնանում է կոտրվելով , և երբ աստղերը ընկնում են ,և երբ ծովերը բռնկվում են , և երբ (պարունակությունը) գերեզմանների ցրվում են , այսինքն , (տարածվում են) :» (82 :1- 4)

Մինչ շարունակելը , հարց պիտի տրվի. Ո՞րն է այս ամենի արարման նպատակը: Արդյո՞ք այն արարվել է ապարդյուն: իսկ ի՞նչ կասեք հրաշք մարդ արարածի մասին , որին Ամենաբարձրյալ Աստվածը ասել է .

« Օ, Մարդկություն , ի՞նչն է ձեզ մոլորեցրել կապված ձեր Տիրոջ հետ, Ողորմած , Ով արարել է ձեզ , ձևավորել է ձեզ և հավասարակշռել է ձեզ: Ինչ ձևի Նա ցանկացել է , Նա հավաքել է ձեզ: » (82 :6-8)

Գալիս է մեր փոքր մտքերից. Մեր կյանքի ընթացքում մենք բաներ ենք անում , որոնք հիմնականում նպատակային և մտադրված են , այնպես որ շահեկան լինի , համապատասխանորեն , Աստվածն էլ է անում է ամենը աստվածային իմաստությամբ և նպատակով: Նա, Ամենաբարձրյալը ասաց.

« Ապա, դուք մտածե՞լ եք , որ Մենք արարել ենք ձեզ անօգուտ և որ , Մեզ դուք ձեք վերադառնա: Այսպիսով, բարձրյալ է Ալլահը , Գերիշխան , Ճմարիտ , չկա աստված , բացի Նրանից , Արժանի Գահի Տերը:» (24 :115-6)

Մեր շուրջ գտնվող աշխարհը և երկինքը մեր գլխավերևում բավարար լայնարձակ է ստիպել մեզ հարցնելու տրամաբանական հարց , ո՞վ է արարել և կատարելագործել այս ամենը : Անարատ մարդկային էությունը և առողջ ինտելեկտը կառաջնորդեն գիտակցելու Տիրոջը ,ինչպես Գերագույն Արարիչ: Ամենաբարձրյալ աստվածը[1] ասաց.

««Ով հիշատակում է Ալլահին կանգնած կամ նստած , կամ պառկած իրենց կողքին և տալիս է մտքեր երկնքի արարածներին և երկրի , ասելով .« Մեր Տեր , Դու չես արարել այս անիմաստ , բարձրյալն ես Դու , ամենից վեր , ապա պաշտպանեք մեզ կրակի պատժից :»» (3 :191)

Նա, Ով արարել է այս տիեզերքը ոչնչից , կբերի այն ավարտի , այնպես որ հավերժ կյանքը կսկսի : Ամենաբարձրյալ Ալլահը ասաց.

« Օրը , երբ , Մենք կծալենք երկինքը ինչպես գրառումների ծալովի թուղթ: Ինչպես Մենք սկսել ենք առաջին արարումը , Մենք կկրկնենք այդ: Այդ պարտադիր խոստում է Մեր կողմից: Իրոք , Մենք կանենք այդ: » ( 21 : 104)

Դուք , մարդ արարածներդ , կլինեք առարկա , ինչպես տիեզերքն է առարկա մեր շուրջ: Դուք կհեռանաք այս կյանքից, բայց գոյություն ունի մեծ տարբերություն : Դուք հարություն կառնեք և հաշվետու կլինեք ձեր արաքների համար , որից հետո դուք կստանաք հավերժ երանություն , կամ կավարտեք անվերջանալի տանջանքների անդունդում: Իրոք , Նա, Ով արարել է ձեզ զրոյից , կարող է հեշտությամբ նորից արարել ձեզ: Ամենաբարձրյալ Ալլահը ասաց.

« Եվ այդ Նա է , ով սկսել է արարումը , հետո Նա կրկնում է այդ և այն , նույնիսկ ավելի հեշտ է Նրա համար : Նրան է պատկանում ամենաբարձր նկարագրությունը , այսինքն, հատկանիշը երկնքում և երկրում : Եվ Նա բարձրյալ է Հզորությամբ և Իմաստությամբ : » (30 : 27)

Որոշ մարդիկ կարող են կարծել , որ այս ամենը անհնար է , բայց նայեք ձեր շուրջ: Նայեք անապատ հողերը , որոնք չեն ստանում կաթիլ ջուր անգամ , կյանքի նշույլ չի երևում , սակայն տեսեք, երբ անձրև է գալիս և երկիրը ճեղքվում է , բուսականությունը դուրս է գալիս , խուսափելով որևէ սխալ պատկերացումից , մարդ կարող է կարծել , որ բուսականությունը այդ տարածքում չի կարող գոյություն ունենալ : Այս հաստատուն նշան է , որ հարությունը անխուսափելի է : Ամենաբարձյալ Ալլահը ասաց.

« Եվ , Նրա նշաններից է, որ դուք տեսնում եք երկիրը հանդարտ , բայց ,երբ Մենք ուղարկում ենք անձրև , այն երերում և աճում է : Իրոք , Նա , ով տալիս է դրան կյանք , մահացածին Կյանք Տվող է: Իրոք, Նա ամենի իրավասուն է :» (41 : 39)

ԳԼՈՒԽ ԱՌԱՋԻՆ. ԻՐԱԿԱՆ ԵՐՋԱՆԿՈՒԹՅՈՒՆԸ
Արդյոք դուք գիտե՞ ք ինչ է երջանկությունը : Այն սահմանվել է որպես հոգու համակրելի զգացմունք կամ իրավիճակ, որը ծագում է լավ ճակատագրից , հիմնված սիրո վրա:

Յուրաքանչյուր անձ , պետք է ունենա նպատակ , որին պիտի ձգտի հասնել և որքան նա ի վիճակի է ավարտուն տեսքի բերել այդ , երջանկության զգացումը ավելի մեծ է լինում:

Հոգեբանները սահմանում են երջանկությունը հաճույքի , բավարարման , հրճվանքի , առաքինության զգացմունք , որը աճում է անձից , կյանքից , հավատքից , այն մտքից . որ նրանք կունենան հաջող ճակատագիր :

ԵՐՋԱՆԿՈՒԹՅԱՆ ՏԵՍԱԿՆԵՐԸ.
Այս սահմանմամբ , մենք կարող ենք երջանկությունը տեսակավորել երեք խմբերով :

ԱՌԱՋԻՆ ՏԵՍԱԿԸ. Կեղծ երջանկություն , որը տևում է միայն մի որոշ ժամանակ: Այս տեսակի երջանկությունը հանկարծակի լավ ապագայի արդյունք է : Շատերը հավատում են , որ երջանկությունը կարող է ձեռք բերվել թմրանյութի կամ գայթակղության միջոցով : Նրանք օգտագործում են թմրանյութ կամ ոգելից խմիչք , խուսափելու ամենօրյա կյանքի խնդիրներից : Թմրամոլը ստանում է երջանկության երևակայություն , որը արագորեն չքանում է դրա ավարտից հետո , և անձը ընկնում է ավելի նողկալի իրավիճակ : Այս ամենը , հետո , կարող է դրդել նրան ավելի շատ թմրանյութերի , որը կհանգեցնի կախման և անձը կդառնա հասարակությանը անպիտան: Հետագայում , այս անհատը կարող է ունենալ որոշակի հոգեբանական և ֆիզիկական հիվանդություններ :

ԵՐԿՐՈՐԴ ՏԵՍԱԿԸ. Երջանկությունը իրագործվում է , երբ կատարվում են նպատակները : Այն նման է նախորդին, սակայն տարբերվում է : Այս տեսակի երջանկությունը կարճատև է , բայց ավելի ապահով է քան նախորդը : Երբ մեծ ջանքեր են դրվում հասնելու նպատակին և վերջապես այն իրագործվում է , մարդ զարմանում է , թե ինչ է հաջորդը : Ցավը նպատակին հասնելուց հետո , որոշ չափով նման է առաջին տեսակի երջանկության ցավին :

Եզրակացնելով, կարելի է ասել այս տեսակի երջանկությունը կարճատև է , որը մարդուն երջանկացնում է որոշ ժամանակ :

ԵՐՐՈՐԴ ՏԵՍԱԿ. Իրական երջանկություն: Այսպիսի երջանկությունը կմնա անհատի հետ ամեն պարագայում , հրճվանքի և տխրության մեջ, աղքատության և բարգավաճման , հիվանդության և առողջության ժամանակ և նա կստանա այս աշխարհից ինչ ցանկանում է , կամ ոչ : Այս երջանկությունը մարդու հաստատուն հավատքի արդյունքն է :

ԱՐԴՅՈ՞Ք ԴՈՒՔ ՑԱՆԿԱՆՈՒՄ ԵՔ ԻՐԱԿԱՆ ԵՐՋԱՆԿՈՒԹՅՈՒՆ.
Այս հարցը կարող է տարօրինակ թվալ , մինչ այդ պատասխանը ակնհայտ է :

Ես հավատում եմ , որ ցանկացած գիտակից անձ, կպատասխանի դրականորեն : Այսպիսով , ինչպե՞ս մարդ կարող է հասնել երջանկության : Յուրաքանչյուր անհատ ունի իր ուրույն ձևը հասնելու երջանկության : Որոշները հավատում են , որ երջանկությունը գումար վաստակելու մեջ է , մինչ ուրիները այն տեսնում են իշխանության մեջ: Որոշները տեսնում են երջանկությունը շատ ընկերներ ունենալու և նրանց վրա ազդեցություն ունենալու մեջ : Եթե մենք հարցնենք որևէ մեկին, ով փորձում է հասնել նպատակի , արդյոք նրանք հասել են իրական երջանկության , ապա պատասխանը կլինի բացասական : Պատճառը պարզ է , իրական երջանկությունը շարունակական զգացում է հանգստության և խաղաղության : Մարդ չի կարող գործնական տեսքի բերել այն , նույնիսկ եթե ունենան երկրի չափ ոսկի , ինչպես ասում է արաբական ասացվածքը . « Մարդ կարող է գնել անկողին, բայց անշուշտ, չի կարող գնել քունը :»

Շատ անգամներ հավատքը կհեռացնի մարդուն իրական երջանկությունից , որովհետև այն պահանջում է հավատալ անհավատալիին և անտրամաբանականին : Հոգևոր դատարկությունը , որը ուղղորդում է թշվառության, չի կարող փոխարինվել այնքան ժամանակ, մինչ մարդը ընդունում է իրական հավատքը , որը նպաստում է անհատականությանը և սահմանում է կյանքում իրական նպատակ :

Հասնել իրական երջանկության հեշտ է , սակայն աղբյուրը որից դուք կարող եք հասնել դրան , մնում է առեղծված շատերի համար : Եթե մարդ իրոք փնտրում է երջանկություն , նա պիտի զոհաբերի ամեն հնարավորը հասնելու դրան : Այդ նշանակում է , որ պետք է պատրաստ լինել փոփոխությունների դեպի լավը : Իրական երջանկությունը կարող է միայն ձեռք բերվել Իսլամ ընդունելով : Որոշ մարդիկ կարող են թերհավատորեն մոտենալ ասածին , բայց այն իրականություն է : Ընդունելով Իսլամ ամբողջ սրտով և կատարելով պատվիրանները երկու աղբյուրներից , Ղուրանից և Սուննայից[2] ,կարելի է իրականացնել ճշմարիտ երջանկությունը :

‘ Ինչու՞ ‘ –ն հարց է , որը կարող են հարցնել մեծամասնությունը : Մինչ պատասխան տալը , կտրվի երջանկության սահմանումը և ուսումնասիրությունը : Հոգեբանները հաստատում են , որ երջանկությունը հաճույքի , բավարարվածության , առաքինության , հրճվանքի շարունակական զգացում է , որը աճում է անձի ինքնաբավարարվածությունից , կյանքից և ճակատագրից : Անձը կհասնի այս ամենին Իսլամի միջոցով : Ամենաբարձրյալ Ալլահը ասաց.

« Իրոք, Մուսուլման տղամարդիկ և Մուսուլման կանայք , հավատացյալ տղամարդիկ և հավատացյալ կանայք , ենթարկվող տղամարդիկ և ենթարկվող կանայք , ճշմարիտ տղամարդիկ և ճշմարիտ կանայք , համբերատար տղամարդիկ և համբերատար կանայք , հնազանդ տղամարդիկ և հնազանդ կանայք, պահք պահող տղամարդիկ և պահք պահող կանայք , տղամարդիկ , ովքեր պահպանում են իրենց մասնավոր մասերը և կանայք , ովքեր անում են այդպես , և տղամարդիկ , ովքեր հիշատակում են Ալլահին հաճախ և կանայք , ովքեր անում են այդպես , նրանց համար է Ալլահը պատրաստել ներում և մեծ պարգև :» ( 33 : 35 )

Կյանքի բավարարվածությունը նույնպես երաշխավորված է Ամենաբարձրյալ Ալլահից.

« Դուք արարված լավագույն ազգն եք , որպես օրինակ մարդկության համար : Դուք հրամայում եք ինչ ճիշտ է և արգելում եք ինչ սխալ է և հավատում եք Ալլահին : Եթե միայն , Գրերի Մարդիկ հավատային , լավ կլիներ նրանց համար : Նրանց մեջ կան հավատացյալներ , սակայն , նրանց մեծամասնությունը անհնազանդ են :» (3 : 110)

Բավարարվածությունը նույնպես խոստում է Ամենաբարձրյալ Աստծոց հաջորդ կյանքում , Նա ասաց.

« Իրոք, նրանք , ովքեր հավատացել են և առաքինի արարքներ են արել, նրանք կունենան Այգիներ Դրախտում [3] որպես կացարան , որտեղ նրանք կբնակվեն հավիտյան : Նրանք չեն ցանկանա այնտեղից որևէ տեղափոխություն :» (22 : 107-108)

Էականում , իրական երջանկությունը որոշ գործոնների արդյունք է և չի կարող հասնել առանց հավատքի , որը հավասարակշռում է կյանքի նյութական և հոգևոր գործոնները :

Աշխարհիկ , մարդու կողմից կերտված նոր հավատքները և կուլտերը , որոնք ուղղված են մեծամասնությամբ զանգվածներին , որդեգրված են ինչպես արձագանք Իսլամին : Այս բոլոր համակարգերը համարվում են անհամապատասխան և չունեն խնդիրների տրամաբանական լուծումներ , որոնց առջև մենք կանգնած ենք հիմա : Այս հայտարարության ճշտությունը պարզ է , մարդ չպետք է տեսնի այնքան հեռուն , որքան կործանված Սովետական Միությունը և կառավարող կապիտալիստական համակարգը , որը կործանման եզրին է : Այս երկու համակարգերի անհաջողության պատճառը պարզ է , նրանք հիմնված են կեղծ դոկտրինների և անհեռատես կարծիքների վրա : Հայտնի արաբական այլաբանությունը .« Ես հիշում եմ խնդիրը և մոռացել եմ շատ ուրիշները » անկասկած կարող են վերաբերվել այս ” Մարգակերտ ” համակարգերին :

Մեծամասնությամբ , ”մարդակերտ” համակարգը օգտագործվում է այնպես, որ մարդ կարող է հասնել անձնական շահերի և ուրիշների նկատմամբ անարդար վերաբերմունքի: Այն արտահայտում է երկու ծայրահեղություններ, անհատի գերիշխանությունը հասարակության նկատմամբ կամ հակառակը : Իսկ ամենավատը այն է , որ այդ մարդակերտ համակարգերը կիշխեն կյանքի նյութական գործոնում , հոգևորի նկատմամբ :

Իսլամը հակառակը, ներկայանում է մարդկությանը կատարյալ հավասարակշռությամբ : Ամենաբարձրյալ Ալլահը ասաց.

« Եվ , այսպիսով , Մենք արարել ենք ձեզ ուղղակի հասարակություն , որ դուք վկա լինեք մարդկանց և Մարգարեն վկա լինի ձեզ:» ( 2 : 143)

Մարգարե Մուհամեդը (Խ.Ա.Ո.Ն )[4] ասաց իր ուղեկցորդ Աբդուլահ իբն Ումարին , թող Ալլահը գոհանա նրանով .

« Օ , Աբդուլահ, ինձ տեղեկացրել են , որ դու շարունակական ձևով պահք ես պահում օրեր և աղոթում ես գիշերները :» Նա ասաց. «Այո, ես այդպես եմ անում :» Մարգարեն (Խ.Ա.Ո.Ն) ասաց նրան. « Մի արա այդպես, պահք պահիր մեկ օր և հաջորդ օրը ոչ, աղոթիր գիշերվա մի մասը և հետո քնիր , քանի որ , իրոք, քո մարմինը ունի իրավունք քեզ վրա , քո աչքերը ունեն իրավունք քեզ վրա և քո կինը ունի իրավունք քեզ վրա :» (Բուխարի)

Նյութապաշտները փորձում են թերագնահատել հոգին և դիտել կյանքը ինչպես գործիք , որի միջոցով կարող են բավարարել իրենց ցանկությունները : Նրանք ամբողջովին թերագնահատում են կյանքի հոգևոր կողմը : Եվ այս , շատ տարածված է արևմուտքում , քանի որ շատերը հեռացել են կրոնից : Այստեղ կարելի է հարցնել , արդյո՞ք այն բերում է երջանկության : Ցանկացած տրամաբանող , մտածող էակ կգտնի բացասական պատասխան : Եթե լքված կրոնը երջանկության բանալի է , ազդեցիկ անհատներ , ինչպիսիք են Քրիստինա Օնասիսը , չէին գործի ինքնասպանություն : Նա բիլիարդերի հայտնի զավակ էր , ով հեռացավ կյանքից և թողեց նրան մեծ հարստություն : Մի լրագրող հարցրեց նրան , երբ նա Ֆրանսիայում էր . « Արդյո՞ք դուք աշխարհի հարուստ կանանցից մեկն եք:» Նա պատասխանեց . « Այո , ես եմ , բայց միևնույն ժամանակ ես ամենադժբախտն եմ :»

Զարմանալի է , նա ուներ աշխարհի գումարը , բայց և երջանիկ չէր : Այս դժբախտության պատճառը կյանքից հոգևորի հեռացումն էր : Այս հանգամանքը անմիջապես ազդում է հոգու հիվանդության վրա , որը հոգևոր ախտ է : Բուժումը բավական պարզ և անվճար է : Այն Ամենաբարձրյալ Աստծո հավատքն է , որը Նա տվել է մարդկությանը : Այս հոգևոր ախտի բարձիթողը կհանգեցնի կործանման , ինչպես տեսանք Քրիստինայի պարագայում :

Սկանդինավիան , որը համարվում է առողջ երկրներից մեկը աշխարհում , ըստ անձնական և կառավարական մակարդակի , կարող է ապրել հոյակապ կյանք : Տարօրինակ կերպով , այն ունի աշխարհում ամենաբարձր ինքնասպանության մակարդակը: Իսլամական երկրները , որոնք համարվում են ‘երրորդ աշխարհի’ երկրներ , ունեն ինքնասպանության շատ ցածր տոկոս, տարեկան մի քանի հոգի :

Ֆ. Ֆիլուասը [5] ասաց. « Արևմուտքը տառապում է հզոր հոգևոր կորստից , որի ոչ մի սկզբունք կամ հավատք չի կարող բերել երջանկության : Չնայած այնտեղի մեծ ազդեցության և այսպես կոչված տնտեսական բարգավաճման , բացի մարդկային ֆիզիկական բավարարվածությունից , արևմուտքի մարդը ունի կյանքի անիմաստության զգացում : Նա ապշում է , թե ինչու է ապրում , ուր է գնում և ինչու : Բայց , որ ոք չի տվել նրան բավարար պատասխան : Դճբախտաբար , նա գաղափար չունի անգամ , որ իր բուժումը ճիշտ կրոնն է , որի մասին նա չունի գաղափար, բացի միայն կասկածներից : Ամեն դեպքում , լույսի սկիզբը սկսվել է այն բանից հետո , երբ որոշ արևմուտքի մարդիկ ընդունեցին Իսլամ և սկսեցին ակնհայտորեն ցուցադրել մարդկանց Իսլամը գործնականում և նրա ուսմունքը : Եվ այնտեղ ամեն օր որոշ մարդիկ ընդունում են իրական կրոնը : Այն միայն սկիզբն է :»

Հոգին մարմնի պես պիտի բավարարված լինի : Եթե այն չհամալրվի, ապա մարդ կունենա անհանգստություններ , անբավարարվածության և դժբախտության զգացում : Հոգին բավարարվում է իրական հավատքով Միակ Աստծո նկատմամբ և այն հավատմունքով , որ Նա հարություն կտա մեզ և հաշվի կնստեցնի մեր արարքների համար : Անհրաժեշտ է լավ արարքներ անել և խուսափել չարիքից : Ամենաբարձրյալ Ալլահը ասաց. « Նրանք , ովքեր հավատացել են և ում սրտերը լի են Ալլահին հիշատակելով : Անկասկած սրտերը Ալլահի հիշատակումով լի են :» (13 : 28 )

Լիարժեքությունը , երջանկությունը , բավարարվածությունը մուսուլմանի գործնական զգացումներն են : Գիտնական , Իբն Տայմիյան , թող Ալլահը գթա նրան, բանտարկումից, տանջանքներից և արտաքսումից հետո ասաց. « Ի՞ նչ կարող են իմ թշնամիները անել : Իմ դրախտը և այգիները իմ սրտում են և դրանք երբեք չեն լքում ինձ : Եթե ինձ կալանողները բանտարկեն ինձ , ապա այն կլինի կրոնական մեկուսացում , եթե նրանք սպանեն ինձ , այն կլինի նահատակություն և եթե նրանք արտաքսեն ինձ իմ երկրից , այն կլինի ուղևորություն : »

Այս խոսքերը ուղղակի հրաշք են : Նրան բանտարկել և անարգել էին և այս ամենից հետո սրանք են նրա խոսքերն են : Իրական հավատքով մարդը երջանիկ կլինի անընդհատ : Իսլամը կտա մարդուն կատարյալ հոգևոր երջանկություն և բավարարվածություն , անկախ ֆինանսական և սոցիալական պայմաններից : Իրական մուսուլմանը երջանիկ է ամեն պարագայում , լինի նա առողջ , թե հիվանդ , աղքատ , թե հարուստ , ապահով , թե անապահով : Ամենաբարձրյալ Ալլահը ասաց.

«« Երբ դժբախտությունը հասնում է նրանց, նրանք ասում են .« Իրոք, մենք պատկանում ենք Ալլահին և իրոք, Նրան մենք կվերադառնանք : Այդ նրանք են , ում պատկանում են իրենք Տիրոջ օրհնությունը և գութը և այդ նրանք են , ովքեր ճիշտ ուղղու վրա են : »» (2 : 156-157)

Աստծո Մարգարեն (Խ.Ա.Ո.Ն ) ասաց.

« Իրոք, հիասքանչ է հավատացյալի գործը , նրա բոլոր գործերը անսահման լավ են նրա համար և այս միայն հավատացյալի համար է : Երբ նրան զարդարում է օրհնությունը , նա շնորհակալ և երախտապարտ է Աստծոն, և այդ լավ է նրա համար և , երբ նրան հասնում է դժվարությունը , նա համբերատար է և այդ , լավ է լինում նրա համար :» (Մուսլիմ )

Իսլամի ուսմունքը մոռացության է տալիս անհանգստությունները և դարձնում է մարդուն համբերատար : Այն տեղափոխում է մարդուն անհանգստությունից բավարարվածություն:

Եվ անհրաժեշտ է նշաել մի բան , որ Իսլամը իր հետևորդներին չի պատվիրում դառնալ վանականներ կամ հեռու մնալ աշխարհիկ հաճույքներից , հակառակը , այն առաջարկում է հավատացյալին իրագործել աշխարհիկ ցանկություններ , որոնք նրան երջանկություն կպարգևեն :

Ով ունի իշխանություն , պետք է օգտագործի այն տարածելու Աստծո կրոնը[6] և հոգ տանի իր կարիքավոր եղբայրներին և քույրերին : Աստված ասում է .

«Ով միջնորդում է բարիքի , կունենա բաժին , այսինքն, պարգև դրանից և ով միջնորդում է չարիքի , կունենա բաժին , այսինքն, բեռ դրանից : Եվ հավերժ է Ալլահը , ամենի Պահապանը :» (4 : 85)

Ով ունի ունեցվածք , պետք է օգտագործի այն Աստծո ճանապարհին և օգնի լուծել իր եղբայր – ընկերների խնդիրները : Աստված ասում է .

« Եվ նրանք , ովքեր ունեն ունեցվածք , պետք է իմանան դրամատույի և զրկվածի իրավունքները :» (70 :24-5)

Մարգարեն ( Խ.Ա.Ո.Ն) պարզաբանում է , թե ինչ կլինի մարդու ունեցվածքի հետ : Նա ասում է .

«« Ադամի որդին կասի . « Իմ ունեցվածքը , իմ ունեցվածքը » և նրան կասվի . « Օ, Ադամի որդի, քո ունեցվածքը ոչ այլ ինչ է , այն , որ դու սպառում ես և այն վերածվում է կորստի , կամ այն , որ դու կրում ես և այն մաշվում է , կամ այն , որ դու բարեգործության ես տալիս և պահում ես քեզ համար :»» (Մուսլիմ )

Ալլահի Մարգարեն (Խ.Ա.Ո.Ն ) օրինակ է բոլոր մուսուլմանների համար և ամեն մուսուլման ջանում է նմանվել նրան : Աբու Դհարը , Մարգարեյի ուղեկցորդներից մեկը , ասաց. ” Ես քայլում էի Մարգարեյի (Խ.Ա.Ո.Ն) հետ Մեդինայում , մինչ հասանք Ուհուդ լեռ: Մարգարեն (Խ.Ա.Ո.Ն) ասաց.

« Օ, Աբու Դհար. « Ես պատասխանեցի .« Այո, Ալլահի Մարգարե :» Նա ասաց. « Եթե ես ունենայի Ուհուդ լեռան չափ ոսկի, ես կվատնեյի այն երեք օրում և կվերցնեյի դրանից միայն վճարելու պարտքերը :» Մարգարեն (Խ.Ա.Ո.Ն) հետո ասաց. « Նրանք , ովքեր ամենահարուստներն են այս աշխարհում , կլինեն ամենաաղքատը Հարության Օրը , բացի այն դեպքերից , եթե նրանք վատնել են Ալլահո ուղղու վրա և իրոք, նրանք շատ քիչ են :»» (Բուխարի )

ԳԼՈՒԽ ԵՐԿՐՈՐԴ. ԿՅԱՆՔԻ ԻՍԼԱՄԱԿԱՆ ՈՒՂՂՈՒ ԱՌԱՎԵԼՈՒԹՅՈՒՆՆԵՐԸ
Կյանքի իսլամական ուղղին , իրոք, այն է , ինչը կհանգեցնի իր հետևորդներին իրական երջանկության , այն պայմանով , եթե նրանք հետևեն պատվիրաններին և խուսափեն արգելքներից : Իսլամի պատվիրաններում զրկանք չկա : Հակառակը , այն օրենքների աստվածային համակարգ է , որը տրվել է մեզ մարդու Արարչից : Նա լավագույնը գիտի , թե այս կյանքում ինչը կլինի ավելի լավ մեզ համար : Եկեք դիտենք այս պատվիրաններից մի քանիսը և տեսնենք ,արդյոք նրանք ունեն առավելություններ , թե ոչ :

1. ՎԱՇԽԱՌՈՒԹՅՈՒՆ. Ամենաբարձրյալ Աստվածը ասաց.

« Օ, դուք , ովքեր հավատացել եք , վախեցեք Ալլահից և դադարեք վերցնել վաշխառություն, եթե դուք հավատացյալներ եք :» (2 : 278)

Ցանկացած գիտակից մարդ կիմանա , որ վաշխառությունը անարդարության տեսակ է , որով մարդ ունեցվածք է ձեռք բերում պակաս հարուստներից : Կարճ ասած, այն ագահության , ճնշման և մարդկային թուլության ձև է : Տնտեսական տեսանկյունից , այն սահմանափակում է հարստությունը մի քանիսի ձեռքում : Շատ ոչ մուսուլմաններ դեմ են խոսել այդ համակարգի դեմ և հաստատել են սխալները :

2. ԱՆՕՐԻՆԱԿԱՆ ՍԵՌԱԿԱՆ ՀԱՐԱԲԵՐՈՒԹՅՈՒՆ.

Արևմտյան հասարակությունում բնակվողները լավ կիմանան սեռական ազատության մեծ վտանգները : Վտանգ են ներկայացնում հիվանդությունները , որոնք տարածում են գտել : Ամենաբարձրյալ Աստվածը ասաց.

« Մի մոտեցեք անօրինական սեռական հարաբերության : Իրոք, այն անբարոյականության և չարիքի ուղղի է :» (17 : 32)

Մարգարեն (Խ.Ա.Ո.Ն) ասաց.

« Եթե անօրինական սեռական հարաբերությունները տարածում գտնեն մարդկանց մեջ , ապա այնպիսի հիվանդությունները կտարածվեն նրանց մեջ, ինչպիսիք նախորդ սերունդները չեն տեսել :» ( Իբն Մաջահ )

3. ՈԳԵԼԻՑ ԽՄԻՉՔԻ ՕԳՏԱԳՈՐԾՈՒՄԸ. Ոգելից խմիչքի օգտագործումը հաստատվել է ժամանակակից բժշկությամբ : Ամենաբարձրյալ Աստվածը ասաց.

« Օ, դուք , ովքեր հավատացել են , իրոք, հարբեցուցիչները, խաղամոլությունը , քարերի վրա զոհաբերությունը ոչ Ալլահին և սուրբ նետերը, ոչ այլ ինչ են, քան սատանայի աշխատանքի աղտ , այսպիսով , խուսափեք դրանցից , որպեսզի հաջողակ լինեք : Սատանան միայն ցանկանում է ձեզ պատճառել թշնամություն և ատելություն հարբեցուցիչների , խաղամոլության միջոցով և ետ պահել ձեզ Ալլահին հիշատակելուց և աղոթելուց : Այսպիսով , դուք չե՞ք դադարի:» (4 : 90 -91 )

Կան շատ բժշկական պատճառներ ոգելից խմիչքների արգելման համար : Մենա տարի դրա արդյունքում միլիոնավոր մարդիկ են մահանում : Ոգելից խմիչքների հետ կապված կան ատ հիվանդություններ , այդպիսիք են .

§ Լյարդի հիվանդությունը

§ Քաղցկեղի տարբեր տեսակները

§ Օսսեֆագիտիսը, ստամոքսի քաղցկեղը , պանկրիտիսը և հեպատիտը

§ Սրտային հիվանդությունները , բարձր ճնշումը , անգինանա և կաթվածքները

§ Կաթվածքները , և տարբեր տեսակի պարալիչները

§ Ծայրամասերի կաթվածքը , նյարդերի հյուծումը , և հյուսվածքների հյուծումը

§ Բազմաթիվ էնդոկրինալ խանգարումները

§ Սակավարյունությունը , լեյկոցիտների և տրոմբոցիտների անկանոնությունները

§ Կրծքավանդակի վարակները , թոքաբորբը , էմֆիզեման և թոքախտը

§ Հղիության ընթացքում ոգելից խմիչքները ունեն ծանր ազդեցություն պտղի վրա

4. ԱՊՈՒԽՏԻ ՕԳՏԱԳՈՐԾՈՒՄԸ. Ժամանակակից բժշկությամբ ապացուցված է , որ խոզի մսի , ապուխտի օգտագործումը ազդում է առողջության վրա : Շատ հիվանդություններ տարածվում են մանավանդ այն ժամանակ, երբ այն լավ չի եփվում :[7] Ամենաբարձրյալ Ալլահը ասաց.

« Արգելված է ձեզ սատկած կենդանիները , արյունը , խոզի միսը և այն ամենը , ինչ մորթվել է ոչ Ալլահի անունով և այն կենդանիները , որոնք սպանվել են պայքարով կամ բռնի հարվածով , գլխին հարվածով կամ պոզահարությամբ , կամ նետահարությամբ և նրանք , որից կերել են վայրի կենդանիները , բացի այն կենդանիներից , որոնք դուք կարող եք մորթել մինչ սատկելը, և նրանք , որոնք զոհաբերվել են զոհասեղաններին և նաև արգելված է, որ դուք որոշում փնտրեք աղեղներից : Այս ամենը ծանր անհնազանդություն է : Այդ օրը նրանք , ովքեր չեն հավատացել և հուսալքել են ձեր կրոնը , այսպիսով մի վախեցեք նրանցից , այլ վախեցեք Ինձանից : Այդ օրը ես կատարյալ եմ դարձրել ձեզ համար ձեր կրոնը և լիիրավ եմ դարձրել իմ գթասրտությունը ձեր վրա և հաստատել եմ ձեզ համար Իսլամը որպես կրոն : Բայց , ով ստիպված է դաժան սովից ելնելով շեղվել դեպի այդ մեղքը , իրոք, Ալլահը Ներող և Գթասիրտ է :» (4 :3)

Պրոֆեսոր Հանս Հեյնրիխ Ռեքեվեգը , բժշկության դոկտորը , ասաց. «« Խոզի մսի սպառումը , խեղդում է կապող հյուսվածքները լորձայինի հետ , դրան ավելացրած , այն հարուստ է ճարպերով ,և նա , ում դիետան բաղկացած է շատ խոզի մսից , շուտով նմանակում է կենդանուն, որը ուտում է : Մենք բոլորս գիտենք ասացվածքը «Դու այն ես , ինչ ուտում ես :»»[8]

5. ՊԱՐՏԱԴՐՈՂԱԿԱՆ ՕՐԵՆՔՆԵՐԸ . Ամենաբարձրյալ Աստվածը ասաց.

« Եվ , կա ձեզ համար օրինական հատուցման մեջ կյանքի փրկություն, Օ, դուք , հասկացող մարդիկ , որ դուք կարողանաք դառնալ առաքինի :» (2 : 179)

Ամենաբարձրյալ Աստվածը իրավմամբ ասել է ճմարտությունը : Երբ պարտադրողական պատիժները իրականանում են , դրանք փրկում են մարդկանց կյանքերը և պահպանում են մարդկանց հարստությունը և պատիվը և հասարակությունը ընդհանուր առմամբ:

Ցանկացած համակարգի հաջողության համար անհրաժեշտ է ազդեցիկ ուժ , որը կարող է աջակցել : Մարդիկ ազատ ձևով կարող են անցնել կարմիր լույսով , եթե ոչ մի համակարգ չպատժի այդպիսիններին : Զսպման բացակայության դեպքում մարդիկ գողություն կանեն : Կարճ ասած, անհրաժեշտ է ազդեցիկ ուժի առկայությունը , որպեսզի համակարգը պահպանվի : Եթե այդպիսի ուժ գոյություն չունենա , ապա քաոսը կտարածվի :

Պարտադրողական օրենքը նորույթ չէ , այն սովորական երևույթ է եղել նախորդ աստվածային համակարգերի օրենքներում : Ամենաիմաստուն Աստվածը ասում է .

« Եվ Մենք սահմանել ենք նրանց համար այնտեղ , կյանք կյանքի դիմաց , ակն ական , քիթն քիթ , ականջ ընդեմ ականջ , ատամ ընդ ատամ և վերքերի համար կա օրինական հատուցում : Բայց , նա , ով տալիս է իր իրավունքը որպես բարեգործություն, այն դառնում է քավություն նրա համար : Եվ , նա ով չի դատում Ալլահի լուսաբանումներով , ապա նա սխալ արարքներ անողներից է, այսինքն , անարդարներից :» (5 : 45)

Հարց է ծագում , թե պարտադրող պատժի ո՞ր տեսակն է ավելի արդյունավետ հասարակության մեջ ոճրի նվազեցման համար : Արդյո՞ք աստվածային պարտադրողական օրենքները կերտված Արարչի կողմից վեր են մարդու կողմից կերտված օրենքների համակարգից : Մարդու կերտած օրենքները ավելի շատ առավելություններ են տալիս կեղեքիչին , քան կեղեքվողին : Նրանք հեշտությամբ կարող են կրկնօրինակվել և անձը կարող է խուսափել սպառնացող պատժից : Ապացուցված է , որ ոչ մի օրենքի համակարգ արդյունավետ չէ , որքան Իսլամը :

ԳԼՈՒԽ ԵՐՐՈՐԴ . ԻՆՉՊԵՍ ՀԱՍՆԵԼ ԻՐԱԿԱՆ ԵՐՋԱՆԿՈՒԹՅԱՆ
Իրական երջանկությունը հասանելի է հիմնական բանալի հանդիսացող որոշ հավատամքների միջոցով.

ԱՌԱՋԻՆ ՍՅՈՒՆԸ. ՀԱՎԱՏՔ ԱՌ ԱՍՏՎԱԾ և ՆՐԱ ՄԻԱԿՈՒԹՅԱՆԸ
Ով հավատում է Ալլահին և Նրա Միակությանը , կուղղորդվի երջանկության ուղղի: Նրա սիրտը կլինի լի և նա կապրի կատարյալ հանգստությամբ : Ամենաբարձրյալ Աստվածը ասաց.

« Նրանք , ովքեր հավատացել են և ում սրտերը հաստատվել են Ալլահի հիշատակմամբ : Անկասկած , Ալլահին հիշատակելով սրտերը հաստատվում են :» (13 : 28)

Երբ մարդ գիտի իր Արարչի հզորությունը , ով արարել է ամենը և ամենի կառավարողն է , նա դառնում է ավելի հնազանդ : Ոչինչ նման չէ Նրան : Ամենաբարձրյալ Աստվածն ասաց.

« Ալլահ, չկա Աստված բացի Նրանից , Հավերժ Ապրող , ամեն գոյության Պահապան : Ոչ նինջը , ոչ էլ քունը չի պատում Նրան : Նրան է պատկանում ինչ երկնքում է և ինչ երկրի վրա է : Ո՞վ կարող է բարեխոսել Նրա հետ, բացի Նրա թույլտվությունից: Նա գիտի , ինչ է ներկայում իրենց առջև և ինչ կլինի նրանցից հետո և նրանք ոչինչ չեն ունենում Նրա գիտելիքներից , բացի այնից , ինչ Նա է ցանկանում : Նրա գահը տարածված է երկնքում և երկրում և նրանց պահպանումը չի հոգնեցնում Նրան : Եվ նա Ամենաբարձրյալը և Ամենամեծն է :» ( 2 : 255)

Աստծոն հավատքով , մարդ կհասնի իրական երջանկության : Երբ մարդ հանդիպում է փորձության , նա խնդրում է Աստծոն ուղղակիորեն լուծել առաջացած խնդիրը : Աստված ասում է .

«Եվ երբ Իմ ստրուկները հարցնում են քեզ , օ, Մուհամեդ , կապված Ինձ հետ , ապա , իրոք , Ես մոտ եմ : Ես պատասխանում եմ խնդրողի աղերսին , երբ նա կոչում է Ինձ : Այսպիսով , թող նրանք պատասխանեն ինձ հնազանդությամբ և հավատան Ինձ , որ կարողանան ճշմարիտ առաջնորդվել :» (2 : 186)

Ճղճիմ է Ամենաբարձրյալ Աստծոն չհավատացողի արդյունքը : Նա , ով չի հավատում Աստծոն, իրոք, կապրի անհանգստությամբ և ճղճիմությամբ լի կյանք : Աստված դրել է մեր մեջ բնական հակում ճանաչելու Երկնքի և Երկրի Արարչին : Աստծոն հետությամբ կարելի է ճանաչել պարզ հետևություններով , ինչպես նշված է հետևյալ տարբերակում :

« Կամ արդյո՞ք նրանք արարվել են ոչնչից , կամ արդյո՞ք նրանք են արարիչները իրենց :» (52 : 35)

Աստծոն հավատքը պետք է կապված լինի Նրա Միակությամբ : Չպետք է զուգընկեր տալ Նրան : Ով անի այդպես, նրա հավատքը օգուտ չի տա նրան : Ամենաբարձրյալ Աստվածը ասաց.

« Իրոք, Ալլահը չի ներում Իրեն զուգընկեր տալուն , բայց Նա ներում է ինչ ավելի պակաս է քան դա, նրանց , ում Նա է ցանկանում : Եվ նա, ով զուգընկեր է տալիս Ալլահին, իրոք հսկայական մեղք է գործել :» (4 : 48 )

Աստծոն զուգընկեր տվողը անհարգալից է հենց Աստծո նկատմամբ : Ցանկացած անկատարելություն արժանի չէ աստվածային գովքի , թող միայնակ երկրպագի : Ամենաբարձրյալ Աստվածն ասաց.

« Արդյո՞ք եղել են այնտեղ , այսինքն, երկնքում և երկրում աստվածներ բացի Ալլահից, նրանք երկուսն էլ կործանված կլինեյին : Այսպիսով , ամենաբարձրյալ Ալլահը, Գահի Տերը , վեր է , ինչ նրանք նկարագրում են :» (21 : 22)

Ամենաբարձրյալը կարիք չունի իր արարածներից որևէ մեկին , սակայն բոլոր արարածները կարիք ունեն Նրա : Ամենաբարձրյալ Աստվածը ասում է .

« Ալլահը չունի որդի , ոչ էլ Նրա հետ երբևէ եղել է որևէ աստված: Եթե այդպես լիներ , ապա յուրաքանչյուր աստված կվերցներ ինչ արարել էր և որոշները կփորձեյին հաղթահարել մյուսներին : Բարձրյալ է Ալլահը ամենից , ինչ նրանք նկարագրում են :» (23 : 91)

ԱՍՏԾՈՆ ՀԱՎԱՏՔԻ ԱՌԱՎԵԼՈՒԹՅՈՒՆՆԵՐԻՑ .
1. Այն կազատի մարդուն արարածին ստրկացման ամեն տեսակներից : Երբ մարդ լիովին համոզված է , որ ճակատագիրը Աստծո ձեռքերում է ,և որ կարող է փոխվել Նրա Կամքով , նա կազատի իրեն ամեն տեսակի հոգևոր ստրկությունից և կերկրպագի և կենթարկվի իր Արարչին ամբողջովին : Ամենաբարձրյալը ասաց.

«« Ասա. « Ո՞վ է երկնքի և երկրի Տերը :» Ասա, « Ալլահը» : Ասա. « Դուք վերցրե՞լ եք բացի Նրանից աստվածություն, ովքեր չունեն նույնիսկ իրենց համար առավելություն կամ որևէ վնաս:» Ասա. « Արդյո՞ք կույրը համարժեք է տեսնողին : Կամ համարժե՞ք է արդյոք խավարը լույսին : Կամ տվե՞լ եք Ալլահին զուգընկեր , ով արարել է Նրա արարածներից , այնպես , որ յուրաքանչյուրի արարածը համարժեք լինի նրանց :» Ասա. « Ալլահը ամենի Արարիչն է , և Նա Միակն ու Գերակշռողն է :»» (13 : 16)

2. ՅՈՒՐԱՔԱՆՉՅՈՒՐ ԱՆՀԱՏ ՊԵՏՔ Է ՎԱԽԵՆԱ ՄԻԱՅՆ ԱՍՏԾՈՑ : Երբ մարդ վախենում է ուրիշներից , նրա կյանքը դառնում է սարսափելի : Սատանան պահում է վախը նրա սրտում : Ալլահն ասաց.

« Միայն Սատանան է վախեցնում ձեզ իր աջակիցներով : Այսպիսով , մի վախեցեք նրանցից , այլ վախեցեք Ինձանից , եթե դուք իրոք հավատացյալ եք :» (3 : 175)

3. ՄԱՐԴ ԴԱՌՆՈՒՄ Է ԽԻԶԱԽ և ԱՆՎԱԽ: Ալլահը տալիս է մահ և ժամանակահատված յուրաքանչյուրին երկրի վրա ապրելու համար : Ամենաբարձրյալ Աստվածն ասաց.

« Եվ հնարավոր չէ մարդ մահանա առանց Ալլահի թույլտվության որոշակի ժամանակում :» (3 : 145)

Ինչ վերաբերվում է ոչ հավատացյալին, նա կապրի նողկալի կյանք, որովհետև անհավատությունը ոչինչ չի տալիս դժվարին պահերին դիմակայելու : Որքան ճշմարիտ են Ամենաբարձրյալ Ալլահի խոսքերը , որտեղ նա ասաց.

« Այսպիսով , ում Ալլահը ցանկանում է առաջնորդել , Նա բացում է նրա սիրտը Իսլամի համար և ում Նա ցանկանում է մոլորեցնել , Նա ամուր կապում է նրա սիրտը և ամրացնում է , կարծես նա մագլցում է երկինք: Այսպիսով , Ալլահը տալիս է աղտ նրանց , ովքեր չեն հավատում :» (6 : 125)

ԵՐԿՐՈՐԴ ՍՅՈՒՆԸ. ՀԱՎԱՏՔ ՀՐԵՇՏԱԿՆԵՐԻՆ
Հրեշտակները անտեսանելի աշխարհից են : Կարելի է հասկանալ նրանց էությունը միայն դիտարկելով այն , ինչ տվել է մեզ Մարգարեն , Աստծո լուսաբանումից : Նրանց միջոցով է տրվել Աստծո Ուղերձը Մարգարեներին և Առաքյալներին երկրի վրա : Պատասխանատու Հրեշտակը Աստվածային Ուղերձի փոխանցման , Գաբրիել Հրեշտակն է : Ամենաբարձրյալ Աստվածն ասաց.

« Օ, դուք , ովքեր հավատացել եք , հավատացեք Ալլահին, և Նրա Մարգարեներին և Գրքին , որ Նա ուղարկել է Իր Մարգարեների միջոցով և Գրերին , որոնք Նա ուղարկել է առաջ : Եվ , ով չի հավատում Ալլահին , Նրա հրեշտակներին , Նրա գրքերին , Նրա մարգարեներին և Վերջին Օրվան , անկասկած շատ հեռու է գնացել : » (4 : 136)

ԵՐՐՈՐԴ ՍՅՈՒՆԸ . ՀԱՎԱՏՔ ԳՐԵՐԻՆ
Այս գրերը պարունակում են կյանքի մեթոդաբանությունը , որը պիտի իրականացնեն հավատացյալները : Երբ մարդիկ իրագործեն Աստծո լուսաբանումը , նրանք , անշուշտ կունենան հասարակական , անհատական և քաղաքական հավասարակշռություն : Աստված ասաց.

« Ով առաքինի արարքներ է անում , լինի տղամարդ , թե կին , մինչ նա հավատացյալ է , նա անշուշտ կունենա լավ կյանք և Մենք , անկասկած , կտանք նրանց իրենց պարգևը , հետագա կյանքում, ըստ իրենց սովորական դարձած արարքների :» (16 : 97)

Լավ կյանքը այն, ինչ ներառում է կյանքի քայլերի ընթացքում առաքինի արարքները : Այն կբավարարի հոգին և կպարգևի իրական երջանկություն անհատին : Ամենաբարձրյալ Աստվածն ասաց.

« Իրոք, նրանք , ովքեր հավատացել են Մարգարե Մուհամեդին (Խ.Ա.Ո.Ն ) և նրա նախորդներին (Խ.Ա.Ո.Ն) , ովքեր հրեա , սաբիացի կամ քրիստոնյա են , և նրանք , այդ մարդկանց միջից , ովքեր հավատացել են Ալլահին և Վերջին Օրվան և բարի արարքներ են գործել , ոչ մի վախ չեն ունենա կապված իրենց հետ , ոչ էլ նրանք կտխրեն :» (5 : 69)

ԻՍԼԱՄԻ ՈՒՍՄՈՒՆՔԸ ՊԱՐԳևՈՒՄ Է ԵՐՋԱՆԿՈՒԹՅՈՒՆ
Իսլամի ուսմունքը մեծ ազդեցություն ունի մեծացող մուսուլմանի վրա : Այն նաև ազդում է նրա վարվելաձևի , էթիկայի, մտածելակերպի և կատարյալ երջանկության վրա : Իսլամի ուսմունքը հեռու է պահում մուսուլմանին նողկալիությունից , ինչպիսիք են շատ դեպքերում հավատք չունեցողները : Մուսուլմանին հրամայված այդ ուսմունքներից են .

1. ՍԻՐԵԼ ԱԼԼԱՀԻՆ և ՆՐԱ ՄԱՐԳԱՐԵՅԻՆ.
Ալլահի և մարգարեյի նկատմամբ սերը հրահրում է հավատացյալին տալ ամեն ինչ այդ ուղղում, արժանանալու սիրո : Ինչպես ասվում է ,” Իրական երջանկությունը անգին է :” Երջանկության հետամուտ լինելը որոշ մարդկանց դրդել է վատնել շատ գումար , սիրելիներից խրախուսանք ստանալու հույսով : Եթե նրանց հարցնեն , արդյո՞ք այն արժանի է դրան , նրանք կպատասխանեն դրականորեն , քանի որ սերը անգին է և երջանկությունը արժանի է դրան :

Եթե սա կյանքում սիրո հարցն է , ապա Աստվածային սիրո հասնելը պետք է լինի նպատակ, պայքարելու : Աստված ասաց.

« Եվ , դեռ, մարդկանց մեջ կան այնպիսիներ , ովքեր վերցնում են ուրիշին համահավասար Ալլահին : Նրանք սիրում են նրանց , ինչպես պետք է սիրեն Ալլահին : Բայց , նրանք , ովքեր հավատում են , ամուր են Ալլահի նկատմամաբ իրենց սիրով : Եվ եթե, միյան նրանք , ովքեր սխալվել են ենթադրեն , որ , երբ նրանք տեսնեն պատիժը , նրանք համոզված կլինեն , որ ամբողջ հզորությունը պատկանում է Ալլահին և , որ Ալլահը խիստ է պատժի մեջ :» (2 : 165)

Մարգարեյի ուղեկցորդները շատ էին սիրում Ալլահին և Նրա Մարգարեյին : Երբ ուղեկցորդ Խուբեյբ իբն Ադիին բազմաստվածները բերեցին մահապատժի , նրանք հարցրեցին նրան . « Դու ունե՞ս վերջին ցանկությունը :» Նա ասաց. « Այո, թույլ տվեք աղոթել :» Նրանք թույլ տվեցին նրան աղոթել :

Նա առաջինն էր , ով աղոթեց երկու կքանիստ մահապատժից առաջ : Աղոթքից հետո նա ասաց. « Երդվում եմ Ալլահով, եթե չլիներ իմ մահապատժի փաստը ես կշարունակեյի աղոթել, որպեսզի չստացվեր , որ ես վախենում եմ մահից :» Երբ նրանք մահապատժի էին ենթարկում , հարցրեցին նրան .« Արդյո՞ք դու կցանկանայիր , որ Մարգարե Մուհամեդը լինի քո փոխարեն և դու լինես քո ընտանիքի հետ :» Նա պատասխանեց .” Երդվում եմ Ալլահով , ես չէի ցանկանա , վնասել Մուհամեդին նույնիսկ փշով , մինչ ես ապահով կլինեմ իմ ընտանիքի հետ : »

Նողկալի է նա, ով առավելություն է տալիս իր ցանկություններին, քան Ալլահի և Մարգարեյի սիրուն : Աստված ասաց.

”” Ասա, Օ, Մուհամեդ , « Եթե ձեր հայրերը, ձեր որդիները , ձեր կանայք , ձեր բարեկամները , ունեցվածքը , որ դուք ձեռք եք բերել , առևտուրը , որի կորստից դուք վախենում եք և կացարանները , որում դուք գոհ եք ,ավելի սիրելի են ձեզ , քան Ալլահը և Նրա Մարգարեն և ջիհադը , այսինքն պայքարը հանուն Նրա , ապա սպասեք մինչ Ալլահը իրականացնի Իր հրամանը : Եվ Ալլահը չի առաջնորդում հանդգնությամբ անհնազանդ մարդկանց : »» (9 : 24)

Երբ մարդ սիրում է հանուն Ալլահի և Նրա Մարգարեյի , նա շատ զոհաբերություններ է անում հանուն այդ սիրո հավերժության և հավատացյալը զգում է անսահման երջանկություն : Ամենաբարձրյալ Աստված ասաց.

« Եվ նաև նրանց համար , ովքեր բնակվում են Տանը , այսինքն Մեդինայում և ընդունել են հավատքը նրանցից առաջ , նրանք սիրում են նրանց , ովքեր արտագաղթել են նրանց մոտ և չեն գտնում որևէ կարիք իրենց սրտերում այնի համար , այսինքն, ինչ տվել են արտագաղթյալներին , այլ տալիս են առավելություն իրենցից , նույնիսկ չնայած, որ նրանք զրկանքի մեջ են : Եվ , ով պաշտպանված է իր հոգու գծուծությունից , նա կլինի հաջողակ :» (59 : 9)

Մարգարեն (Խ.Ա.Ո.Ն) ասաց.

« Մարդ կճաշակի հավատքի ‘քաղցրությունը’ , երբ ձեռք բերի երեք հատկություն . այն , որ Ալլահը և Նրա Մարգարեն ավելի սիրելի են , քան մյուս արարածները , որ մարդ պիտի սիրի հանուն Աստծո և , որ մարդ պետք է ատի վերադարձը անհավատության այնպես, ինչպես կատի ընկնել հուր Կրակ :»

Այս սիրոնն հասնելը , իրոք մի մեթոդ է , որի միջոցով մարդ կարող է պաշտպանել իրեն դժվարություններից , խնդիրներից և փորձություններից Դատաստանի Օրը : Մարգարեն (Խ.Ա.Ո.Ն) ասաց.

« Յոթ կարգի մարդ կշվաքեն Ալլահի ստվերում , այն օրը , երբ չի լինի ոչ մի ստվեր , բացի Նրա ստվերից : Առաջինը , Արդար ղեկավարը , երիտասարդները , ովքեր մեծացել են Ալլահին երկրպագելով , մարդ , ում սիրտը կապված է Մզկիթի հետ , և երկուսը , ովքեր սիրում են միմյանց հանուն Ալլահի և առանձնացել են դրանում նույնպես, և մարդ , ում ազդեցիկ կինը փորձում է գայթակղել , բայց նա ասում է . «Ես վախենում եմ Ալլահից » և մարդ, ով բարեգործություն է տալիս այնքան գաղտնի , որ իր ձախ ձեռքը չգիտի , ինչ է անում իր աջ ձեռքը և , մարդ , ով հիշում է Ալլահին և լալիս է :» (Բուխարի )

Ալլահին երկրպագելը, իրոք, մարդուն կդարձնի ենթարկվող Ալլահին և կազատի նրան ցանկություններին և իղձերին գերի լինելուց : Երբ մարդ հետևում է նրան, ինչ Ալլահը հրամայել է և հեռու է մնում արգելվածից , նա զգում է իրական երջանկություն և նա զգում է , որ հաղթահարել է իր ցանկությունները և պարտության է մատնել Սատանային :

Իսլամի ուսմունքը հրահանգում է մեզ նվիրել կյանքը , հարստությունը և ժամանակը Աստծոն: Իսլամը իրականացնելը ոչ միայն ժամանակավոր բան է , շարունակական , այն կյանքի ձև է: Ալլահն ասաց.

«« Ասա. « Իրոք, իմ աղոթքը, իմ զոհաբերությունը , իմ ապրելը և իմ մահանալը Ալլահի , աշխարհների Տիրոջ համար է :»» (6 : 162)

Ու. Մոնթգոմերի Ուաթը , իր Ի՞նչ է Իսլամը « գրքում ասաց. « Նախապաշարմունքը դժվարություններից միայն մեկն է , որին հանդիպում են Իսլամի եվրոպական կամ ամերիկյան ուսանողը : Այն պահից , երբ նա սկսում է նկարագրել Իսլամը ինչպես ‘ Ղուրանի կրոն ‘ , կամ ‘ Այսօր , չորս հարյուր միլիոն մուսուլմանների կրոն » , նա ներկայացնում է մի ենթախումբ , որը չի համապատասխանում ‘ կրոն’ ենթախմբին : Ի՞նչ է հիմա ‘կրոնը’ նշանակում արևմուտքցու համար : Լավագույն դեպքում , հասարակ մարդու համար այն նշանակում է մեկ ժամի տրամադրում կամ այդպիսի մի բան, կիրակի օրերը գործնականի , որը նրան աջակցություն և կորով է տալիս կյանքի խնդիրների հարցում և որը խրախուսում է նրան լինել ընկերական ուրիշների նկատմամբ և պահպանել սեռական չափանիշների սեփականությունը , այն շատ քիչ է վերաբերվում , կամ ընդհանրապես չի վերաբերվում առևտրային կամ տնտեսական կամ քաղաքական կամ էլ արդյունաբերական հարաբերություններին : Վատագույն դեպքում , այն նպաստում է ինքնավստահության վերաբերմունքին , ավելի բարգավաճ անհատների և ինքնագոհ ցեղատեսակների հանդեպ : Եվրոպացին կարող է դիտել կրոնը որպես շահագործողների զարգացում հասարակ մարդկանց նկատմամբ, որպեսզի պահեն նրանց կախվածության մեջ : Որքան տարբեր է Մուսուլմանակն տարբերակի իմաստից , որն ասում է « Իրական կրոնը Աստծո հետ , Իսլամն է :» (3 :19) Թարգմանաբար ‘կրոն’ բառը նշանակում է Դին է , որը արաբերենում սովորաբար վերաբերվում է կյանքի ամբողջ ձևին : Այն անհատների անձնական գործ չէ , որը վերաբերվում է միայն նրանց կյանքին , այլ մի բան է, որը և անհատական և հասարակական է , երբեմն մի բան է, որը ընդգրկում է ամբողջ հասարակարգը , որտեղ անձը մտածող է : Այն ներառում է աստվածային ուսմունքը , երկրպագման ձևերը , քաղաքական տեսությունը , հարաբերությունների մանրամասն գաղտնաբառը միասին վեցրած , որը նաև ներառում է այնպիսի բաներ, ինչպիսիք են հիգենան և վարվելակարգը[9] , ինչպես դասակարգում են եվրոպացիները :

Աստծո բոլոր հրեշտակները , Մարգարեները և Առաքյալները , ենթարկվում են Նրան : Ալլահն ասաց.

« Երբեք Մեսսիան չի արհամարհի լինել Ալլահի ծառա , ոչ էլ հրեշտակները Նրա մոտ: Եվ ով արհամարհի Նրան երկրպագելը և ամբարտավան դառնա , Նա կհամախմբի նրանց միասին Իր մոտ :» (4 : 172)

Բոլոր արարածները ենթարկվում են Ալլահին, որը ապացուցում է Արարչի մեծությունը : Ալլահն ասաց.

« Երբեք Մեսիան չի արհամարհի լինել Ալլահի ծառա , ոչ էլ հրեշտակները Նրա մոտ : Եվ ով արհամարհի Նրա երկրպագությունը և ամբարտավան դառնա , Նա կհամախմբի նրանց Իր մոտ : Յոթ երկնքները և երկիրը և ինչ նրանց մեջ է , փառաբանում է Նրան : Եվ չկա ոչինչ , բացի այնից , ինչ փառաբանում է նրան , բայց դուք չեք հասկանում նրանց փառաբանման ձևը : Իրոք, Նա Ամենաներող և Հանդուրժողն է :» (17 : 44)

Ով շրջվում է Ալլահի երկրպագումից , ունենում է նողկալի կյանք , քանի որ նա չի ունենում կյանքի ուղեցույց և երբեք չի զգում իրական երջանկություն : Ալլահն ասաց.

« Եվ ով շրջվում է Ինձ հիշատակելուց , իրոք , նա լինում է ճնշված , (այսինքն ունենում է դժվար կյանք ), և Մենք կհամախմբենք , (այսինքն, հարություն կտանք ) Հարության Օրը կույր :» (20 : 124)

Կարճ ասած , ով չի հնազանդվում Ալլահին , նա դառնում է Սատանայի խաղալիքը : Ալլահն ասաց.

« Եվ , ով կույր է Ամենագթասրտին հիշատակելուն , Մենք մատնանշում ենք նրան սատանային , և նա է դառնում նրա գործընկերը :» (43 :36 )

Սատանան կառաջնորդի միայն նողկանքի այնպես, ինչպես որ խոսք է տվել :

«« Իբլիսը ասաց. « Իմ Տեր, որովհետև դու ինձ սխալմունքի մեջ ես դրել , ես իրոք, նրանց կդարձնեմ անհնազանդ և գրավիչ , այսինքն մարդկության երկրի վրա և ես կշեղեմ նրանց բոլորին :»» (15 : 39)

Ալլահին երկրպագելը, իրոք, տալիս է անսահման երջանկության զգացում , որը անբացատրելի է : Տեսեք , թե ինչ է ասել մի մուսուլման , ով արտահայտել է իր երջանկության զգացումը . « Եթե թագավորները կամ նրանց երեխաները իմանային այն երջանկության մասին , որ մենք ունենք , նրանք անկասկած կկռվեյին սրերով մեզ հետ դրա համար :»

2. Ո՞ՐՆ Է ԻՐԱԿԱՆ , ՀԱՎԵՐԺ ԵՐՋԱՆԿՈՒԹՅԱՆ ՏԱՆՈՂ ԲԱՆԱՁևԸ :
Իրական երջանկությունը այն է , որը պարգևում է լավ կյանք Հետագայում : Այս է դրդում մուսուլմանին միշտ փորձել լինել ավելի լավը : Ամենաբարձրյալ Աստված ասաց.

« Եվ ինչ վերաբերվում է նրանց , ովքեր կանխորոշված բարգավաճում են , կլինեն Դրախտում , և կբնակվեն այնտեղ այնքան , որքան երկինքը և երկիրը կտևեն, բացի այն դեպքից , երբ քո Տերը կցանկանա պահպանել անխափան :» (11: 108)

Պետք չէ նպատակ դարձնել հարստություն դիզել այնքան , որքան հնարավոր է այս կյանքում , քանի որ Մարգարեն (Խ.Ա.Ո.Ն ) ասաց.

«Այս աշխարհը հավատացյալի բանտն է և անհավատի դրախտը :» (Աբու Դաուդ )

Կարող է հարց առաջանալ , թե ինչպես է այս ճիշտ , եթե շատ ոչ մուսուլմաններ ապրում են աղքատության մեջ, մինչ որոշ մուսուլմաններ հարուստ են : Պատասխանը շատ պարզ է : Եվ , հետևյալ պատմությունը կբացահայտի պատասխանը : Եգիպտոսի գլխավոր դատավոր Իբն Հաջար ալ- Ասքալանիին, թող Ալլահը գթա նրան, կանգնեցրին հրեաները, ովքեր հարցրեցին . « Ինչպե՞ս դու կմեկնաբանես ձեր Մարգարեյի (Խ.Ա.Ո.Ն) « Այս աշխարհը բանտ է հավատացյալի և դրախտ է անհավատի համար » խոսքերը : Ես անհավատ եմ և ես աղքատության մեջ եմ : Դու հարուստ ես և դու մուսուլման ես : Իբն Հաջարը ասաց.

« Նույնիսկ , չնայած դուք աղքատ եք , դուք համարվում եք ձեր դրախտում , քանի որ պատիժը , որը սպասում է ձեզ հաջորդ կյանքում սարսափելի ցավոտ է և , չնայած որ ես հագնված եմ այսպես , եթե Ալլահը ցանկանա ընդունել ինձ Ջեննա[10], այս հաճույքը , որ ես ունեմ այս կյանքում ոչինչ է Ջեննայի հաճույքների դիմաց :» Այս խոսքերը լսելով , աղքատ մարդը ընդունեց Իսլամ :

Իսլամը հրահանգում է հավատացյալին խուսափել այս աշխարհի գերագնահատումից : Դրա անկայունությունը պարզ է և մուսուլմանին խրախուսվում է խորը չգրավվել դրա մեջ : Սահլ իբն Սադի մարգարեական հադիթը ասում է . « Մենք Ալլահի Մարգարեյի (Խ.Ա.Ո.Ն) հետ էինք Դուհլ Հուլեյֆա տարածքի մոտակայքում և նա տեսավ ճարպակալած ոչխարներ, որոնց վերաբերյալ նա ասաց.

« Արդյո՞ք դու տեսնում ես այս որչխարների տերը անհանգստանում է դրանով: երդվում եմ Մեկով, Ում ձեռքերում է իմ կյանքը , ամբողջ աշխարհը ավելի կարևոր է Ալլահին, քան այս ոչխարը իր տիրոջ համար : Եթե այս աշխարհը հավասար լիներ ճանճի թևի արժեքին , Ալլահը չէր տա ոչ մուսուլմանին ջրի կաթիլ :» (Իբն Մաջահ)

3. ՄԱՐԳԱՐԵՆԵՐԸ և ԱՌԱՔՅԱԼՆԵՐԸ ԱՐԱՐԱԾՆԵՐԻՑ ԼԱՎԱԳՈՒՅՆՆԵՐՆ ԵՆ և ԱՄԵՆԱՍԻՐԵԼԻՆԵՐԸ ԱԼԼԱՀԻՆ:
Նրանք բոլոր են եղել են փորձությունների մեջ : Ոմանց սպանել են , ոմանց վտարել են իրենց հայրենիքից, ոմանց էլ մերժվել են իրենց իսկ մարդկիկ : Եթե սա է խնդիրը , ապա որևէ մեկը, ով ավելի ցածր դիրքում է քան նրանք , կարող են վնաս կրել նույն կերպ : Երբ փորձությունն է գալիս , մենք չպետք է խուճապի մատնվենք , այլ հակառակը, պետք է ամուր լինենք , քանի որ այս մի ուղղի է , որով փորձության է ենթարկվում մեր հավատքը և իրական երջանկությունը : Ալլահը ասաց Մարգարե Նոյի մասին.

« Եվ Մենք , իրոք ուղարկել ենք Նոյին իր մարդկանց և նա մնաց նրանց մեջ հազար տարի , պակաս հիսուն տարի և ջրհեղեղը ճանկեց նրանց , մինչ նրանք վատ արարքներ էին անում :» (29 : 14)

Ալլահը ասում է մեզ հետ կապված Մարգարե Իբրահիմի պատմության մեջ .

«« Եվ պատասխանը նրա Իբրահիմի մարդկանց ոչ ինչ էր քան այն , որ նրանք ասեցին . « Սպանեք նրան ,կամ այրեք,” բայց Ալլահը փրկեց նրան կրակից : Իրոք, այստեղ են նշանները մարդկանց համար , ովքեր հավատում են :»» (29 :24)

Ալլահն ասաց Մարգարե Մովսեսի մասին .

«« Եվ փարավոնն ասաց. « Թողեք ես սպանեմ Մովսեսին և թող նա կոչի իր Տիրոջը : Իրոք, ես վախենում եմ , որ նա կփոխի ձեր կրոնը կամ , որ , նա երկրի կործանման պատճառ կդառնա : »» (40 : 26)

Ալլահն ասաց Մարգարե Շուեյբի մասին.

«« Ամենաանբարյացակամները , ովքեր նրա մարդկանցից ամենաամբարտավաններն էին , ասացին, « Մենք անկասկած քեզ կվտարենք , Օ, Շուեյբ և նրանց , ովքեր հավատացել են քեզ հետ մեր քաղաքից , կամ դուք պետք է վերադառնաք մեր կրոնին :» Նա պատասխանեց « Եթե նույնիսկ դուք ակամա՞ եք:»» (7 : 88)

Ալլահն ասաց Մարգարե Սալեհի մասին.

«« Նրանք ասացին. «Օ, Սալեհ , դու սրանից առաջ մեր միջից խոսքի տեր մարդն էիր : Արդյո՞ք դու արգելում ես մեզ երկրպագել այն, ինչին մեր հայրերն են երկրպագել :Եվ , իրոք, մենք այն բանի մեջ ենք , որին դու մեզ կոչում ես , անհանգստացնող կասկածի :»» (11: 62)

Ալլահն ասաց Մարգարե Լութի մասին.

« Բայց նրա մարդկանց պատասխանը ոչինչ էր քան այն, որ նրանք ասացին. «Վտարեք Լութի ընտանիքը մեր քաղաքից : Իրոք, նրանք մարդիկ են , ովքեր իրենց անարատ են պահել :» (27 : 56)

Ալլահն ասաց Մարգարե Հիսուսի մասին.

«« Եվ նրանց ասածի համար ,« Իրոք , մենք սպանել ենք Մեսիային, Հիսուսին , Մարիամի որդուն , Ալլահի Մարգարեյին :» Եվ նրանք չեն սպանել նրան, ոչ էլ նրանք խաչել են նրան , բայց ուրիշն էր նրան նման : Եվ իրոք , նրանք , ովքեր տարբերում են, կասկածի մեջ են դրա համար : Նրանք դրա մասին գիտելիք չունեն , բացի այդ նմանությունից : Եվ նրանք չեն սպանել նրան, անշուշտ:»» (4 : 157)

Ալլահն ասաց Մարգարե Մուհամեդի մասին.

« Մենք գիտենք , որ դու , Օ, Մուհամեդ , տխրել ես այնից, ինչ նրանք ասացին : Եվ, իրոք , նրանք չեն կոչել քեզ ստախոս, այլ Ալլահի տարբերակներն են , որ սխալ արարքներ անողները մերժում են :» (6 : 33)

4. ՍԱՀՄԱՆԵԼ ԱՄԵՆԱՄԵԾ ՆՊԱՏԱԿԸ ՄՈՒՍՈՒԼՄԱՆԻ ԿՅԱՆՔՈՒՄ. Յուրաքանչյուր մուսուլմանի նպատակը պիտի լինի հասնել Ալլահի Գութին և Նրա Դրախտին : Այս նպատակին չի կարելի հասնել , մինչ մահը :

Մուսուլմանը մինչ մահ կլինի մշտական , շարունակական պայքարի մեջ , հասնելու այս նպատակին : Ինչ վերաբերվում է ոչ մուսուլմաններին, նրանք փնտրում են հասնել աշխարհիկ նպատակներին և գործարկում են կարճատև երջանկություն, հասնելով դրանց : Երբ մարդ հասնում է նպատակին , որի համար նա ջանադրաբար աշխատել է , հասնելուց հետո գում է անհանգստություն , թե ինչ կլինի հետո : Այս կստիպի մարդուն դառնալ անկայուն , հոգևոր տեսանկյունից : Մարդիկ , ովքեր պատկանում են այս դասակարգին, այսինքն, ապրում են միայն ստանալու իրենց ցանկությունները և իղձերը , չեն զգում երջանկություն : Ալլահն ասաց նրանց մասին .

« Իրոք, Ալլահը կընդունի նրանց, ովքեր հավատացել են և առաքինի արարքներ են արել հասնելու այգիների , որոնց ներքևը գետեր են հոսում , բայց նրանք , ովքեր չեն հավատացել , գոհ են մնացել իրենցից և սնվել են ինչպես անասուններ ,Կրակը կլինի նրանց բնակության վայրը :» (47 : 12 )

Նույնիսկ , եթե այդ անհատները ունեն գիտական աստիճաններ տարբեր բնագավառներում , բայց ունակ չեն ճանաչելու իրենց Տիրոջը, նրանց գիտելիքը ոչ մի առավելություն չի տա նրանց : Ալլահն ասաց.

« Կամ դուք կարծու՞մ եք , որ նրանց մեծամասնությունը լսում կամ փաստարկում են : Նրանք ոչինչ են , քան անասուն : Ավելի շուտ , դրանք ,նույնիսկ ավելի ճիշտ են իրենց ուղղում :» ( 25 :44)

Մի բանաստեղծ ասել է . « Մի նայիր նրանց , ովքեր հեռացել են , կամ ինչպես են հեռացել , այլ նայիր նրանց , թե ինչպես են հաջողակները հասել հաջողության :» Ալլահն ասաց.

« Եվ Մենք , իրոք արարել ենք Դժոխքի համար շատ ջիներ և մարդ: Նրանք ունեն սրտեր, որոնցով նրանք չեն հասկանում , նրանք ունեն աչքեր , որոնցով նրանք չեն տեսնում և նրանք ունեն ականջներ , որոնցով նրանք չեն լսում : Նրանք նման են անասունների , նույնիսկ դրանք ավելի ճիշտ են : Այդ նրանք են , ովքեր անհոգ են :» (7 : 179)

Այս չի նշանակում , որ մարդ պետք է մի կողմ թողնի իր ախարհիկ կյանքը և դառնա բեռ ուրիշներին : Ալլահը հրամայում է իր ստրուկներին պայքարել այս աշխարհում և ջանասեր աշխատել , հասնելու իրենց պաշարներին : Այս է հրամայված նաև Շարիաթով[11]: Ալլահն ասաց.

« Այդ Նա է, Ով դարձրել է երկիրը հնազանդ ձեզ , այսպիսով քայլեք դրա լանջերով և կերեք Նրա պաշարներից , և Նրանն է հարությունը :» (67 :150)

Մարդու արժեքը բարձրանում է , երբ նա աշխատում և պայքարում է հասնելու կյանքի հիմնական անհրաժեշտություններին , կերակրելու իրենց և իրենց ընտանիքները և նաև , երբ նրանք բարեգործություն են անում Ալլահի ճանապարհին : Ալլահն ասաց.

« Նրանք , ովքեր վատնում են իրենց ունեցվածքը Ալլահի ուղղում և չեն հետևում ինչ վատնել են հիշատակումներով կամ այլ վիրավորանքներով , կունենան իրենց պարգևը իրենց Տիրոջ հետ և չի լինի վախ կապված նրանց հետ , ոչ էլ նրանք կտխրեն :» (2 : 262)

Մուսուլմանից պահանջվում է , որ այս կյանքի գայթակղությունները չվնասեն նրա արարքներին և մտադրություններին : Մարգարեն (Խ.Ա.Ո.Ն ) ասաց.

« Ձեռքը , որը տալիս է բարեգործություն ավելի լավ է , քան որ վերցնում է : Տվեք բարեգործություն նրանց , ում դուք աջակցում եք և լավագույն ձևը բարեգործության այն է , երբ դուք տալիս եք բարօրության ժամանակ : Ով ձեռնպահ մնա բարեգործություն վերցնելուց , Ալլահը կօրհնի նրան :» (Բուխարի )

Մարդ կպարգևատրվի իր մտադրությունների համար : Եթե ունևոր մարդը մտադրվի բարեգործություն տալ Ալլահի ճանապարհին , Ալլահը կպարգևատրի նրան ըստ իր մտադրությունների : Մարգարեն (Խ.Ա.Ո. Ն ) ասաց.

«« Այս աշխարհը չորս տեսակի անհատների համար է : Ստրուկի , ում Ալլահը պարգևել է ունեցվածք և գիտելիք և նա վախենում է Ալլահից և պահպանում է ընտանեկան հարաբերությունները : Նա հասկացել է , որ Ալլահը ունի իրավունք նրա վրա : Այս անհատը լավագույն դիրքում է : Երկրորդը , ստրուկն է , ում Ալլահը տվել է գիտելիք , բայց չի պարգևել ունեցվածք և , եթե նա անկեղծ է իր մտադրությունում և ասում է . « Եթե ես ունենայի գումար , ես կանեյի այսպես և այսպես անում է :» Նրանք կլինեն հավասար պարգևում :»» (Թիրմիզի )

5. ԻՄԱՆԱԼՈՒ ԱՅՍ ԿՅԱՆՔԻ ԻՐԱԿԱՆՈՒԹՅՈՒՆԸ . Իսլամը պարզաբանել է մուսուլմանին, որ կյանքը անցողիկ հաճույք է : Ալլահն ասաց.

« Գեղեցիկ է մարդկանց համար սերը այնի նկատմամբ, ինչ նրանք ցանկանում են , կանանց , որդիների, ոսկու և արծաթի հավաքելու, ազնվացեղ ձիերի , եղջերավոր անասունների և պտղատու հողերի : Այս աշխարհիկ կյանքի հաճույքն է , բայց Ալլահը ունի լավագույն վերադարձը , այսինքն, Դրախտը :» (3 : 14)

Ալլահը պարզաբանել է այս կյանքի կարճատևությունը : Նա ասաց.

« Իմացեք, որ այս աշխարհի կյանքը ոչ ինչ է , քան զարմանք և տարբերություն և հիացմունք և հպարտություն մեկը մյուսի նկատմամբ և մրցակցություն ունեցվածքի երեխաների բարգավաճման , ինչպես օրինակ անձրև , որի բույսը աճում է գոհացնելով հողագործներին , հետո այն չորանում է և դու տեսնում ես այն դեղնում է , հետո այն դառնում է ցրված փշուր : Եվ Հետագա կյանքում կա դաժան պատիժ և թողություն Ալլահից և խրախուսանք : Եվ , ինչ է աշխարհիկ կյանքը , եթե ոչ երազանքների հրճվանք :» (57 : 20)

Ալլահը պարզաբանել է , որ այս կյանքը միայն քայլ է հաջորդ կյանք , որը հավերժ է : Մարգարեն (Խ.Ա.Ո.Ն) տեղեկացրեց իր ուղեկցորդին, Ումար իբն Խատաբին, այս մասին, երբ Ումարը մտավ նրա մոտ և գտավ նրան պառկած խսիրի վրա , որը իր հետքն էր թողնում Մարգարեյի կոնքերին : Նա ասաց. « Օ, Ալլահի Մարգարե , եթե դու ցանկանաս , մենք կարող ենք բերել քեզ անկողին ավելի հարմարավետ քան այս:» Նա ասաց.

« Ի՞նչ է ինձ պետք այս աշխարհում : Այս աշխարհում իմ օրինակը նման է մի մարդու , ով ձիավարում է արևոտ օր և հետո տանում է ստվերը ծառի տակ , որոշ ժամանակ , հետո հեռանում և շարունակում է իր ուղևորությունը :» (Ահմեդ )

Ալլահը պարզաբանել է մեզ , որ այս կյանքը լի է անհանգստություններով և նողկանքով : Եթե դու ուրախ ես մեկ օր , դու դժբախտ կլինես այլ օրեր : Եթե դու ծիծաղես մեկ օր, դու կլացես այլ օր: Անդադար ուրախ լինելը , հավասար է անհնարինի : Այս է մեր կյանքի բնույթը:

Անտեղի է մեզ վստահել այս աշխարհին և արհամարհել մյուսը : Մարգարեն (Խ.Ա.Ո.Ն) հրահանգեց իր ուղեկցորդին Աբդուլլահ իբն Ումարի.

« Եղիր այս կյանքում օտարական , կամ ճանապարհորդ :» (Բուխարի )

Արքաները , որոնց մասին մենք կարծում ենք , որ իրոք նրանք վայելում են կյանքը , չեն անում այդ : Աբդուռռահմեն ան- Նասիրը , Իսպանիայի Ումայադ տոհմի խալիֆներից մեկը , ով կառավարել է մոտ հիսուն տարի , գրել է մի գրառում , որը գտնվել է նրա մոտ, մահից հետո : « Իրոք, օրը, որը իսկապես ուրախ է օր է եղել այս խալիֆի համար այս և այն օրն էր , այս և այն ամսվա և այս և այն տարվա :» Միասին վերցված , դրանք տասնվեց օր էին , որոնց ընթացքում նա լիարժեք երջանիկ էր :

Բանաստեղծը պարզաբանեց այս կյանքի բնույթը ասելով.

Այս կյանքը տևական չէ որևէ մեկի համար ,

Ինչպես դուք տեսնում եք , ամեն ինչ անցնում է այնքան արագ , որքան գալիս է,

Ով ուրախ է մեկ ժամանակահատված, զգում է դժբախտ այլում:

Մեկ ուրիշն ասաց.

Բոլորը բողոքում են այս կյանքից,

Անեծք լինի նրանց , արդյո՞ք նրանք սպասում են ապրել հավերժ:

Երբ մուսուլմանը գիտակցում է այս , աճում է նրա ցանկությունը հասնել ավելի նախապատրաստումների Հետագա կյանքի համար և կուրորեն չկառչել այս կյանքից : Եթե աշխարհին այս կույր կառչումը նյութականացվի , մարդ կզղջա ամեն կորած հնարավորության համար և այն կոչնչացնի նրա երջանկությունը : Ալլահն ասաց.

« Ամեն հոգի կճաշակի մահ և քեզ կտրվի քո լիարժեք փոխհատուցումը Հարության Օրը : Այսպիսով , նա , ով հեռացվել է Կրակից և ընդունվել է Դրախտ, կստանա իր ցանկությունը : Եվ ինչ է այս աշխարհի կյանքը , բացի երևակայության հրճվանքից :» (3 : 185)

6. ՄԱՐԴ ՊԵՏՔ Է ՇՐՋԱՊԱՏՎԻ ԼԱՎ ԱՆՀԱՏՆԵՐՈՎ և ԽՈՒՍԱՓԻ ՆՐԱՆՑ ԸՆԿԵՐԱԿՑՈՒԹՅՈՒՆԻՑ , ՈՎՔԵՐ ՉԱՐԻՔ ԵՆ : Ոչ ոք չի կարող մերժել ընկերոջ ազդեցությունը մյուսի վրա : Մի համապատասխան առակում ասվում է . «Ընկերակիցը կտանի քեզ իր հետ :»

Քո ընկերը կտանի քեզ կամ դեպի լավը, կամ վատը : Նա կարող է դեր խաղալ քո երջանիկ կամ նողկալի լինելուն : Ալլահի Մարգարեն (Խ.Ա.Ո.Ն) ասաց.

«Լավ և վատ ընկերակցողի օրինակը կարող են լինել օծանելիքավաճառը և դարբինը : Օծանելիքավաճառը կամ կտա քեզ շատ օծանելիք , կվաճառի քեզ կամ ամենաքիչը դու կշնչես անուշ բույր , մինչ դարբինը կայրի քո հագուստը կամ ,ամենաքիչը դու կշնչես շատ տհաճ հոտ նրանից :» (Բուխարի )

Լավ ընկերակիցը մեծ օգնություն կլինի դժվար պահերին : Նա կօգնի քեզ , երբ դժբախտությունը հասնում է և կհիշեցնի քեզ հիշատակել Աստծոն, երբ դու մոռանաս: Այս հակառակն է վատ ընկերակցողի , քանի որ նա կլինի առաջինը , ով կլքի քեզ , երբ դու լինես կարիքի մեջ և կջանա մեծացնել քո նողկանքը :

7. ԻՍԼԱՄԸ ՀՐԱՄԱՅՈՒՄ Է ԽՈՒՍԱՓԵԼ ՄԵՂՍԱԼԻ ԱՐԱՐՔՆԵՐԻՑ . Մեղսալի արաքները կհանգեցնի անհատին նողկանքի և կխափանի նրա իրական երջանկությունը : Միևնույն ժամանակ մողք գործելը հեռու կպահի մարդուն Ալլահին երկրպագելուց , որից մարդ երջանկություն է քաղում : Ալլահն ասաց.

« Ոչ, ավելին, բիծը ծածկել է նրանց սրտերը , որը նրանք վաստակել են :» (83 : 14)

Մարգարեն (Խ.Ա.Ո.Ն ) ասաց.

« Երբ հավատացյալը մեղք է գործում , այն գրառվում է ինչպես սև կետ իրենց սրտում : Եթե նա զղջում է , սև կետը հեռացվում է և նրա սիրտը անբիծ է դառնում , բայց եթե նա շարունակում է , խավարը տարածվում է և սա բիծ է , որի մասին Ալլահը ասում է Ղուրանում :» ( Իբն Մաջահ)

Մուսուլմանը պիտի խուսափի մեղքերից , քանի որ Մարգարեն (Խ.Ա.Ո.Ն) պարզաբանել է մեղքերի վտանգը : Նա ասաց.

« Մարդ կդադրի ստանալ նախապատրաստություններ ըստ մեղքի , որ նա գործում է:» (Իբն Հիբան )

Փիլիսոփա Սոկրատեսը ասաց. « Մարդը, ով անարդար է , համարյա նողկալի է , ավելին, այսպես է , եթե նա չի ստանում իր համապատասխան պատիժը արած սխալների համար , նվազագույնն է , այսպիսով, եթե նա վճարի և ստանա ինչ արժանի է և աստվածների և մարդկանց ձեռքերից :»

Նողկանքի զգացումը անհարմարության արդյունք է այն հանցանքի համար , որ նրանք գործել են : Ամր իբն Սամուրա իբն Հաբիբ իբն Աբդշեմսը եկավ Ալլահի Մարգարեյի (Խ.Ա.Ո.Ն) մոտ և ասաց. « Օ, Ալլահի Մարգարե , ես գողացել եմ այսինչ ընտանիքից ուղտ , մաքրիր ինձ :» Մարգարեն (Խ.Ա.Ո.Ն) պատվիրեց ուսումնասիրություն և երբ հաստատվեց , որ նրանք ուղտ են կորցրել , Մարգարեն (Խ.Ա.Ո.Ն) հրամայեց անդամահատել մարդու ձեռքը : Թալաբահն ասաց. « Ես դիտում էի նրան , երբ նրա ձեռքը ընկավ գետին և նա ասաց. « Փառք Ալլահին , որ ես մաքրվեցի այս մեղքից » , հետո նա դիմեց իր ձեռքին ասելով. « Դու ցանկացար տանել իմ ամբողջ մարմինը Դժոխք:»

8. ՄԱՐԴ ՊԵՏՔ Է ԴԱՍ ՔԱՂԻ ՄՅՈՒՍ ԱԶԳԵՐԻՑ և ՈՒՇԱԴԻՐ ԼԻՆԻ ՊԱՏԻԺՆԵՐԻՑ , ՈՐ ՆՐԱՆՔ ԿՐԵԼ ԵՆ .

Պետք է հասկանալ , որ այս կյանքը մնալու մշտական վայր չէ : Անկախ նրանից, թե որքան ենք մենք զարգացել , այս աշխարհը կունենա ավարտ : Ալլահն ասաց.

« Նրանք չե՞ն տեսնում որքան սերունդներ ենք Մենք ոչնչացրել նրանցից առաջ, որոնց Մենք հաստատել էինք երկրի վրա , ինչպես հաստատել ենք ձեզ : Եվ Մենք ուղարկեցինք անձրև երկնքից նրանց վրա ուժգին և գետերը հոսեցին նրանց տակ, հոտո , Մենք կործանեցինք նրանց իրենց մեղքերի համար և բերեցինք նրանցից հետո ուրիշ սերունդներ :» (6 :6)

Ալլահն ասաց.

« Արդյո՞ք նրանք չեն ճանապարհորդել երկրով և չեն տեսել նրանց ավարտը, ովքեր նրանցից առաջ էին : Նրանք ավելի հզոր էին նրանցից և նրանք պեղեցին երկիրը և կառուցեցին ավելին , քան նրանք , այսինքն Մաքանսները կառուցել էին և նրանց մարգարեները եկան նրանց մոտ պարզ նշաններով : Եվ Ալլահը երբեք չէր մոլորեցնի նրանց , այլ նրանք մոլորեցրեցին իրենց :» (30 : 9)

Ալլահն ասաց.

« Եվ Մենք կործանեցինք Աադ և Թամուդը և պարզ դարձավ ձեզ իրենց կործանված բնակավայրերից : Եվ սատանան գոհացրեց նրանց արարքները և շեղեց նրանց ուղղուց և նրանք օժտված էին ընկալմամբ :» (29 :38)

Ալլահն ասաց.

« Եվ որքան շատ քաղաքներ Մենք կործանել ենք , որոնք հանդուգն էին իրենց ապրելակերպում և այդ նրանց բնակավայրերն էին , որոնք չեն բնակեցվել նրանցից հետո , բացի կարճ ժամանակից : Եվ այդ Մենք ենք , ովքեր ժառանգորդներն էինք : » (28 :58)

Երբ մուսուլմանը գիտակցում է , որ այս կյանքը ժամանակավոր փուլ է , նա դառնում է երջանիկ և երթարկվում է Ալլահի կամքին : Ալլահն ասաց.

« Եվ , Օ, Մուհամեդ , զգուշացրու մարդկանց այն Օրվա , երբ պատիժը կգա նրանց և նրանք , ովքեր սխալ են գործել կասեն. « Մեր Տեր , հետաձգիր մեզ մի կարճ ժամանակ , մենք կպատասխանենք Քո կոչին և կհետևենք մարգարեներին :» Բայց , նրանց կասվի « Ձեզ չէ՞ին զգուշացրել , առաջ, որ ձեզ համար չի լինի ընդհատում : Եվ դուք բնակվեցիք նրանց բնակավայրերում , ովքեր սխալ գործեցին և այն դարձավ պարզ ձեզ , թե ինչպես Մենք վարվացինք նրանց հետ : Եվ Մենք ներկայացրեցինք ձեզ շատ օրինակներ :» (14:44-5)

9. ՄԱՐԴ ՊԵՏՔ Է ՄԻՇՏ ՆԱՅԻ ՆՐԱՆՑ , ՈՎՔԵՐ ԱՎԵԼԻ ՔԻՉ ԲԱԽՏԱՎՈՐ ԵՆ .

Իրոք, մարդ օրհնված է օրհնանքներով , բայց ավելի շատ նա մոռացության է տալիս դրանք : Մարդ միայն գիտակցում է այդ , երբ կորցնում է : Եթե մեկը կարիքի մեջ է , ապա պիտի նայի նրանց , ովքեր ավելի քիչ բախտավոր են : Եթե մեկը հիվանդ է , բայց կարողանում է շարժվել, պիտի նայի նրանց , ովքեր անկողնային են : Մարգարեն (Խ.Ա.Ո.Ն ) ասաց.

« Նայիր նրանց , ովքեր ավելի քիչ բախտավոր են, քան դու : Մի նայիր նրանց , ովքեր ավելի շատ բախտավոր են , քան դու , քանի որ , այս ցանկությունը պատճառ է դառնում արհամարհել Ալլահի օրհնանքը և գութը :» (Համաձայնեցված )

Եթե մարդ նայի ավելի դժբախտներին քան նա է , նա կբավարարվի և կհասկանա Աստծո օրհնանքը : Մի մարդ եկավ գիտնականի մոտ , բողոքելով իր իրավիճակից : Գիտնականը հարցրեց նրան .« Արդյո՞ք դու կցանկանայիր փոխել քո տեսողությունը հազար Դիրհամով :» Նա ասաց. « Իհարկե , ոչ :» Գիտնականը հարցրեց .« Իսկ ի՞նչ կասես քո ձեռքի մասին հազար դիրհամով :» Նա ասաց. « Իհարկե , ոչ :» Գիտնականը ասաց. « Ես քո օրհնանքներում տեսնում եմ արժանիք հազարների և հարյուրների և դեռ դու բողոքում ես :»

Ինչ վերաբերվում է Հետագա կյանքի դրույթներին , ապա խորհուրդ է տրվում նայել նրանց , ովքեր ավելի լավն են քան իրենք , այսպիսով , նրանք կարող են աշխատել իրենց վրա և զարգանալ :

10. ԲԱՎԱՐԱՐՎԱԾՈՒԹՅՈՒՆԸ ՀԱՍՆՈՒՄ Է < ԵՐԲ ՄԱՐԴ ԳՈՀ Է ԱԼԼԱՀԻ ՏՐՎԱԾԻՑ.

Երբ մարդ հեռու է պահում իրեն մարդկանց ունեցածի ցանկությունից և երթարկում է իր կամքը Ալլահին, նա հասնում է կատարյալ բավարարվածության : Ղուրանի տեքստերը և Մարգարեական հադիթները մեծ ազդեցություն ունեն հասնելու այս բավարարվածությանը մուսուլմանների սրտերում : Պատճառը կլինի այն, որ նրանք կկարողանան ապրել խաղաղ կյանք , հեռու թշնամանքից , ատելությունից , որը արդյունք է անբավարարվածության : Բավարարված մարդը իրոք կապրի երջանիկ կյանք: Ալլահն ասաց.

« Եվ մի տածեք ձեր աչքերը այն բանի, որոնց Մենք տվել ենք թույլտվություն նրանց որոշ խմբերին , այն աշխարհիկ կյանքի շքեղությունն է , որով մենք փորձում ենք նրանց : Եվ ձեր Տիրոջ նախապատրաստությունը ավելի լավն ու երկարատևն է :» (20: 131)

Մարգարեն (Խ.Ա.Ո.Ն) ասաց.

« Նա, ով հնազանդվում է Ալլահի կամքին կլինի հաջողակ և նրա նախապատրաստումները բավական են նրան և Ալլահը կգոհացնի նրան դրանով :» (Մուսլիմ )

Այս աշխարհի նկատմամբ սերը բնական է , որ յուրաքանչյուրը ունի , ինչպես տեղեկացրել է մեզ Ալլահի Մարգարեն (Խ.Ա.Ո.Ն)

« Եթե Ադամի որդին ունենար երկու մարգագետին հարստություն , նա կցանկանար երրորդը , հավասար դրան : Ոչինչ չի բավականեցնի Ադամի որդուն ,բացի հողից [12], և Ալլահը կների նրանց , ովքեր թողություն են փնտրում :» (Բուխարի )

Մարգարեն (Խ.Ա.Ո.Ն) հրահանգում է մուսուլմաններին լինել բավարարված իրենց ունեցածով: Այս խորհուրդը ունի որոշակի ազդեցություն հավատացյալի վրա : Նա (Խ.Ա.Ո.Ն) ասաց.

« Ով արթնանում է ապահով իր տանը և առողջ է իր մարմնով և ունի օրվա պարենը ,կստանա բոլոր աշխարհիկ պատկանելիքները, որի կարիքը նա ունի :» (Թիրմիզի )

Եթե մարդ զննում է Մարգարեական Սովորույթը , նա գիտակցում է , որ այս բոլորը կյանքի կարիքներ են : Ինչ վերաբերվում է հաջորդ օրվան , դրա գիտելիքը Ալլահի հետ է , մարդ չունի ապահովագրություն , որ նա կապրի վկայելու այդ թե ոչ : գումարը , որը նրա հաշվին է կարող է չմնալ այնտեղ ինչպես կանխամտածված էր և հանկարծակի երևույթը կարող է անցնել և գումարները կարող են կորել : Ալլահն ասաց.

« Իրոք, միայն Ալլահն ունի գիտելիք ժամի և ուղարկում է անձրև և գիտի , թե ինչ կա արգանդում : Եվ ոչ մի հոգի չի հասկանա , թե ինչ կվաստակի վաղը և ոչ մի հոգի չի հասկանա , թե որ երկրում այն կմահանա : Իրոք, Ալլահը Ամենաիմացյալ և Տեղեկացվածն է :» ( 31:34)

11. ՀՆԱԶԱՆԴՎԵԼ ԱԼԼԱՀԻ ԿԱՄՔԻՆ և ԿԱԽՎԱԾ ԼԻՆԵԼ ՄԻԱՅՆ ՆՐԱՆԻՑ . Նա Միակն է , ով հոգ է տանում ամենի մասին : Նա տալիս է , ում ցանկանում է և ետ է պահում , ումից ցանկանում է : Նա տալիս է հզորություն և առաքինություն , ում Նա ցանկանում է և թուլացնում և նսեմացնում է , ում Նա ցանկանում է : Ալլահն ասաց.

«« Ասա. « Օ, Ալլահ , Ամեն իշխանության Տեր , Դու տալիս ես իշխանություն, ում Դու ցանկանում ես և վերցնում ես իշխանությունը ումից , որ Դու ցանկանում ես : Դու պատվում ես , ում Դու ցանկանում ես և Դու հնազանդեցնում ես , ում Դու ես ցանկանում : Քո ձեռքերում է ամեն բարիք : Իրոք, Դու պատասխանատու ես ամենին:»» (3 : 26 )

Երբ մարդ գիտակցի , որ բոլոր դրույթները արդեն հրամայված են և որ այդ որոշված է այն ժամանակվանից, երբ նա իր մոր արգանդում էր , նա չի վշտանա կորցրած հնարավորություններից : Մարգարեն (Խ.Ա.Ո.Ն ) ասաց.

« Իրոք, ձեզանից յուրաքանչյուր արարած միասին է բերվում իր մոր արգանդում քառասուն օրում նութֆայի, կաթիլի տեսքով , հետո նա դառնում է ալաքա , արյան գունդ որոշ ժամանակ , հետո մուդգահ , մամնի կտոր , որոշ ժամանակ : Հետո նրան է ուղարկվում Հրեշտակ , ով փչում է իր հոգին նրան և ում հրամայում են չորս բան. Գրել նրա կենսամիջոցը , նրա կյանքի վայրկյանը , նրա գործողությունները և արդյոք նա կլինի երջանիկ , թե ոչ , այսինքն, արդյոք նա կմտնի Դրախտ թե ոչ : Մեկի շնորհիվ, Որից ուրիշ չկա աստվածություն , իրոք, ձեզանից մեկը ներկայացնում է արարքներ, որոնք համապատասխանում են Դժոխքի մարդկանց , մինչ կա արմունկի երկարությամբ տարածություն նրա և այնի մեջ , և ինչ գրվել է գերիշխում է նրան և այսպիսով նա գործում է Դժոխքի կրակների մարդկանց գործողությունների նման և մտնում է այնտեղ և իրոք, ձեզանից մեկը ներկայացնում է գործողություններ այն մարդկանց , ովքեր Դժոխքի Կրակներում են , մինչ կա միայն արմունկի չափ երկարություն նրա և այնի միջև և ինչ գրված է , իշխում է նրան , և այսպիսով , նա գործում է Դրախտի մարդկանց արարքներ և այսպիսով, նա մտնում է այն :» (Բուխարի )

Ոչ ոք չի հեռանա այս կյանքից , մինչ չի ստանա իր ամբողջ պատկանելիքը , որը հրամայված է Աստծոց : Մարգարեն (Խ.Ա.Ո.Ն )ասաց.

« Ոչ ոք չի հեռանա այս աշխարհից մինչ չլրացնի նրան կյանքի տրված իր ժամանակը , Ալլահի կողմից և մինչ չվերցնի իր բոլոր պաշարները , որոնք տրված են նրան, հետևաբար խնդրիր Ալլահին : Երբ խնդրանքի պատասխանը հետաձգվում է , մի փնտրիր քո ցանկացածը անօրինական աղբյուրներից , քանի որ մարդ ստանում է Ալլահի օրհնանքը , երբ հնազանդվում է Նրան :»

12. ՊԵՏՔ Է ԳՈՀԱՆԱԼ ԱՅՆՈՎ, ԻՆՉ ԱԼԼԱՀՆ Է ՏՎԵԼ , ՆՈՒՅՆԻՍԿ, ԵԹԵ ԱՅՍ ԲԱՆԵՐԸ ԹՎԱՑՅԱԼ ԿԱՐՈՂ ԵՆ ԱՆՀԱՐՄԱՐՈՒԹՅՈՒՆ ՏԱԼ : Ալլահն ասաց.

« Օ, դու, ովքեր հավատացել եք , անթույլատրելի է ձեզ վերցնել կնոջը ստիպողաբար : Եվ մի ստեղծեք դժվարություններ նրանց համար ետ վերցնելու բաժինը , ինչ դուք տվել եք նրանց , մինչ նրանք չեն գործել ակնհայտ մեղք , այսինքն դավաճանություն : Եվ ապրեք նրանց հետ բարությամբ , քանի որ ,եթե դուք չեք սիրում նրանց , միգուցե դու չեք սիրում մի գիծ և Ալլահը արարել է դրա մեջ շատ բարիք :» (4 : 19)

Կարող է լինել , որ որևէ բան դուք չեք սիրում ,բարիք է ձեզ և դուք չգիտեք : Ալլահն ասաց.

« Մարտնչելը տրվել է ձեզ մինչ դուք ատում եք այդ : Բայց , միգուցե դուք ատում եք մի բան և այն լավ է ձեզ համար և միգուցե, դուք սիրում եք մի բան և այն վատ է ձեզ համար : Եվ Ալլահը գիտի , մինչ դուք չգիտեք :» (2 : 216)

13. Պետք է գիտակցել , որ Ալլահը ոմանց տվել է աշխարհիկ պարգևներ , նյութական բաներ, ի տարբերություն մյուսների , աստվածային իմաստությամբ : Ալլահն ասաց.

« Եվ Ալլահը ոմանց պարգևել է պաշարներ մյուսներից առավել : Բայց , նրանք , ում տրվել է ավելին, չեն տա իրենց պաշարները նրանց , ովքեր պատկանում են իրենց աջ ձեռքին, այսինքն ստրուկներին , այնպես որ նրանք էլ լինեն հավասար նրանց : Արդյո՞ք նրանք մերժում են Ալլահի պարգևը :» (16 : 71)

Ալլահն նույնպես ասաց.

« Տեսեք, թե Մենք ինչպես ենք գերադասել ոմանց պաշարներով մյուսներից : Բայց հետագա կյանքը ավելի հոյակապ է աստիճանում , տարբերությունում և ավելի լավ մեծ հռչակով :» (17 : 21)

14. ՉՊԵՏՔ Է ՆԱԽԱՆՁԵԼ ՈՒՐԻՇՆԵՐԻՆ և ՑԱՆԿԱՆԱԼ ԱՅՆ, ԻՆՉ ՆՐԱՆՔ ՈՒՆԵՆ , ՈՉ ԷԼ ՊԵՏՔ Է ՆՐԱՆՔ ՈԳԵՇՆՉԵՆ ՈՒՆԵՆԱԼՈՒ ԼԻՈՎԻՆ ՆՅՈՒԹԱԿԱՆ ԿՅԱՆՔ ; Ալլահն ասաց.

«« Ասա, « Իրոք, իմ Տերը տալիս է պաշար նրան , ում Նա է ցանկանում Իր ստրուկներից և սահմանափակում է այն , նրա համար : Բայց , այն, ինչ դուք վատնում եք հանուն Նրա , Նա փոխհատուցում է և Նա լավագույն մատակարարն է : »» (34 :39)

Քանի որ այս բնույթի ցանկալի մտածելակերպը վնասակար է սրտի բավարարվածությանը և գոհունակությանը , մուսուլմաններին հրամայված է խուսափել դրանից : Ալլահն ասաց.

« Եվ մի ցանկացեք այն, ինչ Ալլահը գերադասել է ոմանց մյուսներից : Քանի որ տղամարդկանց համար կա բաժին այնի, ինչ նրանք վաստակել են և կանանց համար բաժին այնի, ինչ նրանք վաստակել են և խնդրեք Ալլահին Նրա պարգևը : Իրոք , Ալլահը հավերժ է ամենի և Իմացյալ :» (4 : 32)

Դրա փոխարեն , Ալլահը հրամայել է մանրակրկիտ ուսումնասիրել այն, ինչ նրանք արել են և պահել իրենց զննման վիճակում : Մարգարեն (Խ.Ա.Ո.Ն ) ասաց.

« Իմաստուն է նա, ով պահում է իրեն ուսումնասիրված և ստուգված այն արարքներում , որոնք նա արել է և աշխատում է այնի համար , ինչ կգա մահից հետո : Անհաջողակը նա է, ով հետևում է իր կրքերին և մտածում է ցանկությանմբ իր բնակության մասին , և չի աշխատում դրա համար :” (Տիրմիզի)

15.ՊԵՏՔ Է ԶԳՈՒՇԱՆԱԼ ՆԱԽԱՆՁԻՑ , ԱՏԵԼՈՒԹՅՈՒՆԻՑ ԿԱՄ ՔԵՆ ՊԱՀԵԼՈՒՑ:

Հետևյալները վտանգավոր հիվանդություններ են , որ կարող են կործանել երջանկության զգացումը և վերածել այն նողկանքի : Նա , ով երջանիկ չէ Ալլահի տրվածով և նախանձով ցանկանում է այն, ինչ ուրիշի ձեռքերում է , կդառնա ատելությամբ լի: Ալլահն ասաց.

« Կամ, արդյո՞ք նրանք նախանձում են մարդկանց այնի համար , ինչ Ալլահը տվել է իր բարեգթությունից : Բայց, Մենք արդեն տվել ենք Աբրահամի ընտանիքին Գրեր և իմաստություն [13] և շնորհել ենք նրանց մեծ արքայություն :» (4 :54)

Ամբարտավանությունը, նախանձի արդյունքում, առաջին գործած մեղքն է : Ալլահը ասաց մեզ ինչ արեց Իբլիսը , երբ Նա արարեց Ադամին և հրամայեց հրեշտակներին խոնարհվել նրան.

«« Իբլիսն ասաց. « Դուք տեսնու՞մ եք այս մեկին , ում Դուք դասել եք ինձանից վեր: Եթե Դուք հետաձգում տաք ինձ իմ մահում մինչ Հարության Օրը , ես անկասկած կկործանեմ նրա ժառանգներին , բացի մի քանիսից:»» (17 : 62)

Ալլահի Մարգարեն Խ.Ա.Ո.Ն ասաց իր ժողովրդին, զգուշացնելով նրանց հիվանդությունից .

« Մի նախանձեք միմյանց , մի բարձրացրեք գները միմյանց նկատմամբ , մի ատեք միմյանց , մի թեքվեք միմյանցից և մի վնասեք միմյանց առևտրում , այլ եղեք Ալլահի ստրուկներ և եղբայրներ միմյանց : Մուսուլմանը մյուս մուսուլմանի եղբայրն է , նա չի ճնշում նրան , ոչ էլ ձախողում է նրան, ոչ էլ ստում է նրան, ոչ էլ պահում է նրան արհամարհանքի մեջ : Բարեպաշտությունը այստեղ է , և նա մատնանշեց իր կրծքավանդակը երեք անգամ : Չարիք է մարդու համար ,պահել իր մուսուլման ընկերոջը արհամարհանքի մեջ : Մուսուլմանը անխախտելի է մյուս մուսուլմանի , նրա արյան , նրա ունեցվածքի և նրա պատվի համար :» (Մուսլիմ )

Ալլահը հրահանգել է մեզ ուրիշների համար սիրել այն , ինչ մենք սիրում ենք մեր համար : Նա ասաց.

«« Եվ, կա բաժին նրանց համար , ովքեր եկան նրանցից հետո ասելով. « Մեր Տեր , ներիր մեզ և մեր եղբայրներին , ովքեր նախորդել են մեզ հավատքում և մի դիր մեր սրտերում որևէ զայրույթ նրանց նկատմամբ , ովքեր հավատացել են : Մեր Տեր , իրոք, Դու Արքա և Գթասիրտ ես :»» (59 :10)

Բարյացակամության և բարիքի զգացումը ուրիշների նկատմամբ ,պիտի լինի անկողծ սրտից : Մարգարեն (Խ.Ա.Ո.Ն ) ասաց.

«« Ով խնդրում է իր եղբայրների համար, հրեշտակը ասում է . «Ամեն և թող դու էլ աստանաս հավասարը դրան :»» (Մուսլիմ )

16. ԽՈՒՍԱՓԵԼ ԱՄԲԱՐՏԱՎԱՆՈՒԹՅՈՒՆԻՑ և ՈՒՐԻՇՆԵՐԻ ՆՎԱՍՏԱՑՆԵԼՈՒՑ .

Ամբարտավան մարդը երջանիկ չի լինի , քանի որ մարդիկ արհամարհում են նրան : Նա ատում է մարդկանց և մարդիկ ատում են նրան : Եվ որքա՞ն երջանկություն կարող է այսպիսի անհատը զգալ : Ալլահն ասաց.

« Նրանք , ովքեր վիճում են Ալլահի նշանների շուրջ առանց իրավասության , մեծ է ատելությունը նրանց, Ալլահի տեսանկյունից և նրանց տեսանկյունից , ովքեր հավատացել են : Այսպիսով, Ալլահը դրոշմում է ամեն սրտում պատկանելու ամբարտավան բռնապետի :» (40 : 35)

Մարգարեն (Խ.Ա.Ո.Ն) ասաց.

«« Նա , ով ունի մրջյունի քաշով անգամ ամբարտավանություն , չի մտնի Ջեննա :» Մի մարդ ասաց. « Օ, Ալլահի Մարգարե , մեզանից մեկը ցանկանում է կրել լավ հագուստ և լավ սանդալներ :» Մարգարեն (Խ.Ա.Ո.Ն) ասաց. « Իրոք, Ալլահը գեղեցիկ է և սիրում է գեղեցկություն , ամբարտավանությունը մերժում է իսկությունը և նվաստացնում է մարդկանց :»» (Մուսլիմ )

17. ԱՆԹՈՒՅԼԱՏՐԵԼԻ Է ԼԻՆԵԼ ՆՈՂԿԱԼԻ. Նողկալիությունը մի գիծ է , որը արհամարհելի է Իսլամում և անշուշտ, մեկ ուրիշին նողկալի դարձնելու հիմնական պատճառն է : Նողկալի անձը միշտ կանհանգստանա իր ունեցվածքի համար և կվախենա կորցնելու այն : Չափից դուրս հոգատարությունը կխանգարի նրան վայելել իր ունեցվածքը և տալ դրանից բարի գործերի : Ալլահն ասաց.

« Եվ , թող նրանք , ովքեր գծուծաբար պահում են ինչ Ալլահը տվել է նրանց Իր բարեգթությունից , չկարծեն , որ այդ լավ է իրենց համար : Ավելին, այդ վատ է իրենց համար : Նրանց պարանոցները կապված կլինեն դրանով , ինչ նրանք պահել են , Հարության Օրը : Եվ , Ալլահին է պատկանում երկնքի և երկրի ժառանգությունը : Եվ Ալլահը Տեղյակ է նրա մասին, ինչ դուք անում եք :» (3 : 180)

Նողկալին նույնպես իրեն հեռու կպահի մարդկանցից , քանի որ նա կվախենա , որ մարդիկ նրա հետ կլինեն գումարի կամ աշխարհիկ պատկանելիքների համար : Մարգարեն( Խ.Ա.Ո.Ն) ասաց.

« Մեծահոգի մարդը սիրելի է Ալլահին և իր մարդկանց և պաշտպանված կլինի Դժոխքի Կրակներից : Նոխկալին , սիրելի չէ Ալլահից և հեռու է Ջեննայից և տհաճ է մարդկանց և մոտիկ է Դժոխքի Կրակին : Տգետ , առաքինի մարդը ավելի սիրելի է Ալլահին , քան հավատարիմ նողկալին :» (Թիրմիզի )

Իսլամը խրախուսում է մուսուլմանին բարեգործություն անել Ալլահի ուղղում և չլինել նողկալի : Նա , ով չի տալիս իր ունեցվածքից , կկորցնի այն : Մարգարեն (Խ.Ա.Ո.Ն ) ասաց.

« Ամեն օր , երկու հրեշտակ կխնդրեն ասելով. « Օ, Ալլահ , տուր նրան, ով հանուն Քեզ տալիս է բարեգործություն , պարգև և օրհնիր նրա ունեցվածքը և այնպես արա, որ նա , ով նողկալի է , կորցնի իր ունեցվածքը :» (Բուխարի)

Մարգարեն (Խ.Ա.Ո.Ն) բացատրեց վտանգների մասին , որոնք կարող են ազդել համայնքի վրա , երբ նողկանքն ու գծուծությունը դառնում է գերիշխող: Մարգարեն (Խ.Ա.Ո.Ն) ասաց.

« Զգուշացեք սխալ արարք անողներից , քանի որ, իրոք, այն Հարության Օրվա մեծ խավարն է ; Զգուշացեք նողկանքից, գծուծությունից , քանի որ, այն կործանեց նրանց , ովքեր ձեզանից առաջ էին : Այն տարավ նրանց թափելու միմյանց արյունը և բռնանալու իրենց ընտանիքներին :» (Մուսլիմ )

Այս հատկանիշները անշուշտ արհամարհելի են Իսլամում և համարվում են հատկանիշներ, որոնք նվազեցնում են Իմանը, հավատքը : Մարգարեն (Խ.Ա.Ո.Ն ) ասաց.

« Հավատացեք Աստծուն և նողկալիությունը չի կարող համատեղ գոյություն ունենալ անհատի սրտում :» (Նասաի)

18. ՀՐԱՄԱՅՎԱԾ Է ԼԻՆԵԼ ՀԱՄԲԵՐԱՏԱՐ և ՉԿՈՐՑՆԵԼ ՀՈՒՅՍԸ ԱՆԿԱԽ ՆՐԱՆԻՑ, ԹԵ ԻՆՉ Է ՊԱՏԱՀՈՒՄ .

Համբերությունը պահանջ է ամենօրյա կյանքում , ընդհանուր առմամբ , ոչինչ չի ստացվի առանց համբերության : Ալլահն ասաց.

« Օ, դուք , ովքեր հավատացել եք, պնդեք և համբերեք և հաստատուն եղեք և վախեցեք Ալլահից , որպեսզի հաջողակ լինեք :» ( 3 : 200)

Այս կյանքը փորձություն է Աստծոց: Նա փորձում է մեզ տեսնելու , ով է ավելի առաքինի մեզանից : Աստված ասաց.

« Եվ, Մենք անշուշտ կփորձենք ձեզ վախով և քաղցով , ունեցվածքի , կյանքերի և բերքի կորստով , բայց ավետիս համբերատարին :» (2 : 155)

Համբերության հետ միասին , պետք է ներել սխալվողին : Ալլահն ասաց.

« Եվ , նա ,ով համբերատար է և ներում է , իրոք, վճռականություն է հարցերի վերաբերյալ :» (42 :43)

Ավելի համբերատար լինելը ամեն մուսուլմանի նպատակն է , որին նա ձգտում է : Ալլահը նշել է մեզ իր սերը նրանց նկատմամբ , ովքեր համբերատար են : Ալլահն ասաց.

« Եվ ալլահը սիրում է համբերատարին :» (3 : 146)

Ալլահը համբերատարներին խոստացել է կատարյալ պարգև : Ալլահն ասաց.

« Իրոք, համբերատարին կտրվի իրենց պարգևը առանց հաշվի, այսինքն սահմանի :» (39 : 10)

Մարգարեն (Խ.Ա.Ո.Ն ) ասաց.

« Չկա ավելի մեծ օրհնություն, քան համբերությունը :» (Բուխարի & Մուսլիմ )

Մեզ սովորեցնում են , որ , երբ դիմակայում ենք համբերատար , ապա գտնում ենք հեշտություն դժվարություններում , որոնց մենք հանդիպում ենք և գտնում ենք երջանկություն , տխրությունից հետո : Ալլահն ասաց.

« Իրոք, դժվարության հետ, կլինի հեշտություն : Իրոք, Դժվարության հետ կլինի հեշտություն :» (94 : 5 -6)

Մարգարեն (Խ.Ա.Ո.Ն) ասաց.

« Իմացեք, որ հաղթանակը համբերության արդյունք է և, որ հանգստությունը տառապանքի և հոգեվարքի արդյունք է և իմացեք, որ դժվարության հետ կա հեշտություն : » ( Հակիմ)

ԳՈՅՈՒԹՅՈՒՆ ՈՒՆԻ ԵՐԵՔ ՏԵՍԱԿԻ ՀԱՄԲԵՐՈՒԹՅՈՒՆ.
ԱՌԱՋԻՆ ՏԵՍԱԿ. Համբերություն , երբ երկրպագում են : Ալլահն ասաց.

« Խաղաղություն , այսինքն, ապահովություն լինի ձեզ , որի համար դուք համբերատար տոկում եք: Եվ , հոյակապ է վերջնական տունը :» (13 : 24)

ԵՐԿՐՈՐԴ ՏԵՍԱԿ. Համբերություն , խուսափելու մեղսալից արարքներից : Ալլահն ասաց.

« Եվ պահեք ձեզ համբերատար , լինելով նրանց հետ, ովքեր կոչում են իրենց Տիրոջը առավոտյան և երեկոյան , փնտրելով Նրան: Եվ թող, ձեր աչքերը անցնեն նրանց մոտից, ցանկանալով աշխարհիկ կյանքի հաճույքները և մի հնազանդվեք նրան, ում սիրտը Մենք անհոգ ենք դարձրել Մեզ հիշատակելուց և, ով հետևում է իր ցանկություններին և ,ում գործերը մերժվում են :» (18 : 28)

ԵՐՐՈՐԴ ՏԵՍԱԿ. Համբերություն, մարդուն Ալլահի կողմից տրված դժվարությունների ժամանակ : Ալլահն ասաց.

« Ոչ մի դժբախտություն չի պատահում , բացի Ալլահի թույլտվությամբ : Եվ , ով հավատում է Ալլահին , Նա կառաջնորդի նրա սիրտը : Եվ Ալլահը ամենի Իմացյալն է :» (64 :11)

Իսլամը հրահանգում է մուսուլմանին համբերատար լինել Ալլահից տրված դժվարությունների ժամանակ : Մենք պիտի ասենք այն, ինչ ասել է Մարգարեն (Խ.Ա.Ո.Ն ) , երբ հանդիպել է դժվարության .

«« Մենք պատկանում ենք Ալլահին և Նրան ենք վերադառնալու : Օ, Ալլահ , պարգևատրիր ինձ այս դժվարության մեջ և տուր ավելի լավ բան :» Երբ մարդ ասում է այս , Ալլահը պարգևատրում է նրան և տալիս է ավելի լավ բան :»» (Ահմեդ)

19. ՉՊԵՏՔ Է ԲԱՐԿԱՆԱԼ ԿԱՄ ԶԳԱՑՄՈՒՆՔԱՅԻՆ ԼԻՆԵԼ. Բարկությունը կառաջնորդի արարքների, որոնց համար կարող են զղջալ : Ալլահն ասաց.

« Եվ նրանք , ովքեր խուսափում են մեծ մեղքերից և անբարոյականություններից և երբ նրանք բարկացած են , նրանք ներում են :» (42 : 37)

Ով կարողանում է կառավարել իր բարկությունը , կկարողանա հաղթահարել կյանքի դժվարությունները : Ալլահի Մարգարեն (Խ.Ա.Ո.Ն) ասաց.

« Ուժեղը նա չէ, ով կարող է պայքարել ուրիշի հետ , բայց ուժեղը նա է , ով կարող է կառավարել իրեն բարկության պահին :» (Համաձայնեցված )

20. ԻՍԼԱՄՈՒՄ ՄԵԶ ԽՐԱԽՈՒՍՈՒՄ ԵՆ ՆԵՐԵԼ ՍԽԱԼՎՈՂՆԵՐԻՆ. Այս արարքը կտարածի սեր համայնքում : Ալլահն ասաց.

« Ով վատնում է հանուն Ալլահի , հեշտության և դժվարության պահերին և ով կառավարում է բարկությունը և ով ներում է մարդկանց , և Ալլահը սիրում է բարի արարք անողներին :» (3 : 134)

Մեզ մուսուլմաններիս, խոսք է տրվել ավելի լավ բան , քան այս ամենը : Մենք պիտի լինենք բարի, երբ մարդիկ չարակամ են : Այս կազատի անհատին ատելությունից և կլիցնի նրա սիրտը երջանկությամբ և իրական եղբայրության զգացումով : Ալլահն ասաց.

« Եվ հավասար չեն լավ և վատ արարքը : Ետ մղիր չարիքը արարքով, որը ավելի լավն է և դրանով նրա և քո միջև թշնամությունը կդառնա այնպիսի, կարծես դուք հ1ավատարիմ ընկերներ եք :» (41 : 34)

21. ԻՍԼԱՄՈՒՄ ՄՈՒՍՈՒԼՄԱՆԸ ՊԻՏԻ ԼԻՆԻ ՀՈՒՅՍՈՎ ԼԻ և ՉԿՈՐՑՆԻ ԱՅՆ . Մարգարեն (Խ.Ա.Ո.Ն) օրինակ էր բոլոր մուսուլմանների համար : Մենք պիտի սիրենք լավ նախանշանները և ատենք վատատեսությունը : (Բուխարի )

22.ԱՆԹՈՒՅԼԱՏՐԵԼԻ Է ՏԱԾԵԼ ՎԱՏ ՄՏՔԵՐ ԿԱՄ ԼՐՏԵՍԵԼ ԸՆԿԵՐ ՄՈՒՍՈՒԼՄԱՆՆԵՐԻՆ . Ով հիվանդագին է մտածում մարդկանց մասին, կապրի անհանգիստ կյանք : Նրան կատեն մարդիկ : Ալլահն ասաց.

« Օ, դուք, ովքեր հավատացել եք, խուսափեք շատ բացասական մտադրություններից : Իրոք, որոշ մտադրություններ մեղք են : Եվ մի լրտեսեք կամ չարախոսեք միմյանց : Արդյո՞ք դուք կցանկանաք ուտել ձեր մահացած եղբոր մարմինը : Դուք նողկանք կզգաք: Եվ վախեցեք Ալլահից , իրոք, Ալլահը ընդունում է զղջում և Գթասիրտ է : Օ, մարդկություն , իրոք, Մենք արարել ենք ձեզ տղամարդուց և կնոջից և դարձրել ենք ձեզ ազգեր և ցեղեր , որ դուք կարողանաք ճանաչել միմյանց : Իրոք, ձեզանից ամենաազնիվը Ալլահի մոտ , ձեզանից ամենաառաքինին է : Իրոք, Ալլահը Իմացյալ և Տեղյակն է :» (49 : 12-3 )

Մարգարեն (Խ.Ա.Ո.Ն ) ասաց.

« Զգուշացեք վատ մտքերից , քանի որ դրանք խոսքի ամենասխալ ձևերն են : Մի լրտեսեք միմյանց և մի ատեք : Եղեք եղբայրներ Ալլահի մոտ :» (Բայհակի)

ԼԱՎ ՄՏՔԵՐԻ ՏԱԾՈՒՄԸ.
Իսլամում մուսուլմանը պիտի լավ մտածի իր եղբոր արարքների մասին և չպիտի վերծանի նրա արարքները վատտատեսորեն :

1. ՄԱՐԴ ՊԻՏԻ ՄՈՌԱՆԱ ԱՆՑՅԱԼԸ և ՄՏԱԾԻ ՆԵՐԿԱՅԻ ՄԱՍԻՆ և ԹՈՂՆԻ ԱՊԱԳԱՄՆ ԱԼԼԱՀԻՆ. Ալլահն ասաց.

«« Ոչ մի հոգի չասի. « Օհ, որքան մեծ է իմ զղջումը այնի համար , ինչ ես արհամարհել եմ կապված Ալլահի հետ և որ ես ծաղրողների մեջ էի : » Կամ չասի. « Եթե միայն Ալլահը առաջնորդեր ինձ , ես կլինեյի առաքինիների մեջ :» Կամ, չասի, երբ տեսնի պատիժը . « Եթե ես միայն ունենայի մեկ այլ հերթ, ես կլինեյի բարի արարք անողների մեջ :»» (39 : 56-8)

Հայտնի գրողը գրել է . « Ինչ անցել է չի կարելի ետ բերել , ինչ դուք ցանկանում եք , անտեսանելիի թագավորություն է : Դուք կառավարում եք ամենը ինչ կատարվում է այն ժամին, որտեղ դուք գտնվում եք : Անցյալի մասին մտածելը այն ետ չի բերի և ապագայի մասին մտածելը չի թույլ տա ձեզ անել այն , ինչ պիտի անեք ներկայում:»

2. ՄԵԶ ԽՐԱԽՈՒՍՈՒՄ ԵՆ ՏԱԼ և ՎԱՏՆԵԼ ԱԼԼԱՀԻ ՈՒՂՂՈՒՄ. Իրոք, երջանկությունը տալու , այլ ոչ թե ստանալու մեջ է : Որևէ լավ բան անելուց հետո , օրինակ կարիքավորին ուտելիք կամ հագուստ տալուց , կամ դժվարության մեջ գտնվողին օգնելուց հետո ինչպե՞ս եք դուք ձեզ զգում : Ալլահն ասաց.

« Եվ , թող նրանք , ովքեր առաքինի և հարուստ են ձեզանից երդվեն չտալ օգնություն իրենց բարեկամներին և կարքիավորներին և ներգաղթյալներին հանուն Ալլահի և թող նրանք ներեն և չմտածեն : Դու չե՞ք ցանկանա , որ Ալլահը ձեզ ների : Եվ Ալլահը Ներող և Գթասիրտ է :» (24 :22)

Մեզ զգուշացվել է չպարծենալ նրանով , ինչ մեզ տրվել է , քանի որ այն կործանում է պարգևը և ազատում է մեզ երջանկությունից : Ալլահն ասաց.

« O, դուք ովքեր հավատացել եք , մի ի չիք դաևձրեք ձեր բարեգործությունը հիշատակելով այդ կամ վիրավորելով , ինչպես արել է մեկը, ով վատնել է իր ունեցվածքը միայն ցուցադրելու մարդկանց և չի հավատացել Ալլահին և Վերջին Օրվան : Նրա օրինակը նման է մի մեծ հարթ քարի , որի վրա կա փոշի և այն հարվածել է հեղեղը , թողնելով մերկ : Նրանք ի վիճակի չեն պահել որևէ բան իրենց վաստակածից : Եվ Ալլահը չի առաջնորդում անհավատ մարդկանց :» (2 : 264)

Եթե դու չունես բավական , որ կարողանաս տալ , ապա եղիր բարի քո խոսքերում և ժպտա: Այն , իրոք, ավելի լավ է , քան պարծենալ նրանով , ինչ տրվել է Ալլահի ճանապարհին : Ալլահն ասաց.

« Բարի խոսքը և ներողամտությունը ավելի լավ է , քան բարեգործությունը , որին հաջորդում է վիրավորանքը : Եվ Ալլահը զուրկ է կարիքից և Հանդուրժող է:» (2 : 263)

Մուսուլմանը հասարակության մեջ պիտի լինի դրական գործոն , ով միտ հետրում է Ալլահի պատվիրաններին : Ուստի , մուսուլմանը պիտի սիրի բարին ուրիշների համար և ատի չարիքը : Ալլահն ասաց.

« Եվ նաև նրանց համար , ովքեր հաստատվել են Տանը , այսինքն Մեդինայում և ընդունել են հավատքը նրանցից առաջ : Նրանք սիրում են նրանց, ովքեր ներգաղթել են նրանց մոտ և չեն գտնում որևէ պահանջ իրենց սրտերում այնի, ինչ նրանք տվել են ներգաղթյալներին , այլ գերադասել են իրենցից , չնայած նրանք զրկանքի մեջ էին : Եվ ովքեր պաշտպանված են իրենց հոգու գծուծությունից , նրանք կլինեն հաջողակ :» ( 59 : 9)

Մարգարեն (Խ.Ա.Ո.Ն) ասաց.

«« Օ, Յազիդ իբն Ասադ, դու կցանկանա՞ս մտնել Ջեննա: Նա ասաց. « Այո: » Ապա նա հարցրեց . « Սիրիր քո ընկեր մուսուլմանի համար այն, ինչ սիրում ես քեզ համար :» (Հակիմ )

3. ՊԵՏՔ Է ԱՌԱՋՆՈՐԴԵԼ ՄԱՐԴԿԱՆՑ ԲԱՐԻՔԻ և ԶԳՈՒԱՑՆԵԼ ՉԱՐԻՔԻՑ , ԱՅՆՊԵՍ, ՈՐ ՆՐԱՆՔ ԿԱՐՈՂԱՆԱՆ ԱՊՐԵԼ ԵՐՋԱՆԻԿ ԿՅԱՆՔ . Ալլահն ասաց.

« Եվ թող ձեզանից մեծանա ազգ , որը կկոչի ամեն բարիքի , կմիանա լավին և կարգելի վատը և նրանք կլինեն հաջողակ :» (3 :104)

Մարգարեն (Խ.Ա.Ո.Ն) ասաց.

«« Կրոնը հիմնված է անկեղծ խորհուրդ տալու վրա :» Մենք հարցրեցինք «Ու՞մ:» Նա պատասխանեց « Ալլահին և Նրա Գրքին , և Նրա Մարգարեյին և մուսուլմանների առաջնորդներին և իրենց հասարակ ժողովրդին : »» ( Մուսլիմ)

4. ՕԳՆԵԼ ԿԱՐԻՔԱՎՈՐՆԵՐԻՆ և ՏԱԼ ԲԱՐԵԳՈՐԾՈՒԹՅՈՒՆ. Ալլահն ասաց.

« Եվ նրանք , ովքեր համբերատար են , փնտրում են իրենց Տիրոջը և աղոթում են և վատնում են նրանից, ինչ Մենք տվել ենք գաղտնի և հասարակայնորեն և հատուցում են չարիքը բարիքով , նրանք կունենան լավ հետևանք այս տանը :» (13 :22)

5. Պետք է միջամտել ուրիշներին և օգտագործել ազդեցությունը օգնելու , որպեսզի լրացնեն և իրականացնեն գործերը բարի կերպով : Ամենաբարձրյալ Ալլահը ասաց.

« Ով միջամտում է լավ բանի համար , կունենա բաժին , այսինքն , պարգև դրանից և ով միջամտում է չարիքի, կունենա բաժին , այսինքն, բեռ դրանից : Եվ Ալլահը ամենի հավերժն և պահապանն է :» (3 : 85)

Ամեն անգամ , երբ մարդ գալիս էր Մարգարեյի (Խ.Ա.Ո.Ն) մոտ խնդրելու որևէ բան , նա ասում էր .

« Միջամտի քո եղբայրների համար և դու կստանաս պարգև : Ալլահը հոգ կտանի քո գործերի մասին :» (Բուխարի)

6. ՊԵՏՔ Է ԲԱՐԻՔ ԱՆԵԼ ԲՈԼՈՐ ՄԱՐԴԿԱՆՑ ԱՄԵՆ ՁևՈՎ . Մարգարեն (Խ.Ա.Ո.Ն) ասաց.

« Ալլահին ամենասիրելի են նրանք , ովքեր ամենաօգտակարն են ուրիշներին : Ալլահի համար ամենասիրելի արարքը ուրիշ մուսուլմանին երջանկացնելն է, կամ ,երբ մուսուլմանը ազատում է նրան դժվարությունից , կամ օգնում է վճարել պարտքերը, կամ կերակրում է քաղցածին : Որևէ մեկին օգնելը ավելի հաճելի է ինձ , քան մեկ ամիս մզկիթում Իթիկաֆ անելը : Ով կառավարում է իրեն բարկության պահին , Ալլահը պաշտպանում է նրան : Ով կառավարում է իր բարկությունը այն ժամանակ, երբ կարող է ցավ պատճառել կամ վնասել որևէ մեկին , Ալլահը լցնում է նրա սիրտը երջանկությամբ Հարության Օրը : Իրոք, չար վարվելաձևը կոչնչացնի լավ արարքները , ինչպես քացախը կփչացնի մեղրը :» (Թաբրանի )

Երբ մարդը պայքարում է տարածել Իսլամ, նա լինում է աննկարագրելի երջանիկ: Երբ մարդ փրկում է մեկ ուրիշին Դժոխքի տանջանքից , ունենում է հոյակապ զգացում : Ուղեկցորդներից մեկը ասաց Ռոստոմին, պարսկական թագավորին , երբ նա հարցրեց թե առաջինը ինչու է եկել իր երկիրը , նա պատասխանեց . « Մենք եկել ենք ազատելու մարդկանց երկրպագելու արարածներին , այնպես որ նրանք կարողանան երկրպագել արարչին : Մենք եկել ենք ազատելու մարդկանց այս կյանքի սահմանափակումներից և խստություններից , այնպես , որ նրանք հասկանան, որ հետագա կյանքը փաստացի է : Մենք եկել ենք ազատելու նրանց բոլոր հավատքների ճնշումից , դեպի արդար Իսլամ :» Ալլահն ասաց.

« Եվ մարտնչիր նրանց դեմ , մինչ չկա ֆիտնա և մինչ կրոնը , այսինքն երկրպագությունը , ամենը Ալլահի համար է : Եվ , եթե նրանք դադարեն , ապա , իրոք , Ալլահը Տեսնող է , թե ինչ են նրանք անում :» (8 : 39)

Ալլահի ուղղում բարեգործություն տալը չի վերաբերվում միայն մուսուլմաններին: Մարգարեն Խ.Ա.Ո.Ն , նույնպես տրվում է ոչ մուսուլմաններին :

«« Անաս իբն Մալիքը ասաց, որ Ալլահի Մարգարեյին չէին խնդրում որևէ բան և նա տալիս էր : Մի մարդ , ով ընդունեց Իսլամ , վերադարձավ իր մարդկանց մոտ և ասաց նրանց . « Օ, մարդիկ, ընդունեք Իսլամ , քանի որ, իրոք, Մուհամեդը տալիս է ինչպես մի մարդ, ով չի վախենում աղքատությունից :»» (Իբն Խուզեյմա )

ՉՈՐՐՈՐԴ ՍՅՈՒՆԸ. ՀԱՎԱՏՔ ԱԼԼԱՀԻ ՄԱՐԳԱՐԵՆԵՐԻՆ.
Նրասնք այն մարդիկ են, ում մենք պիտի նախանձենք : Մարդ կգիտակցի Ալլահին կամ կհասնի երջանկության նրանց միջոցով: Իմամ Իբն ալ Քայումը , իր Զաադ ալ Մաադ գրքում ասաց.

« Կապված նրա հետ , ինչ կապաքինի սրտերը , այն է ,ինչ Մարգարեները հասցրել են : Սրտերը կլավանան միայն իմանալով իրենց Արարչին և պայքարելով բարիք անելու և խուսափելով անօրինականից , ինչը բարկացնում է Ալլահին : Սիրտը չի կարող առողջ լինել առանց դրա: Եվ այդ ամենից ոչինչ հայտնի չի լինի . առանց Մարգարեների ուղերձի : Նա, ով կարծում է , որ կարող է հասնել առողջ դիրքի առանց առաջնորդությանը հետևելու , որը տրվել է նրանց կողմից, իրոք, հիմար է: Նրանք կապրեն կենդանական կյանք , հետևելով իրենց ցանկություններին և իղձերին : Նա , ով չի կարող տարբերակել այս երկու վիճակները , ունի անկյանք սիրտ :»

ՀԻՆԳԵՐՈՐԴ ՍՅՈՒՆԸ. ՀԱՎԱՏՔ ՎԵՐՋԻՆ ՕՐՎԱՆ
Երբ մարդ հավատում է Վերջին Օրվան և որ, մարդիկ հարություն կառնեն և հետո կպարգևատրվեն կամ կպատժվեն , հանգստություն կզգա և համոզված կլինի , որ եթե նա ճնշված է այս կյանքում և չի կարողանում վերկանգնել իր իրավունքները , ապա Ալլահը կտա այդ նրան Հետագա կյանքում : Հետագա կյանքում վճարը գումարը չէ, այլ արարքները : Մարգարեն Խ.Ա.Ո.Ն ասաց իր ուղեկցորդներին .

«« Դուք գիտե՞ք , թե ով է սնանկը :» Նրանք ասացին. « Նա է , ով չունի գումար :» Մարգարեն (Խ.Ա.Ո.Ն ) պատասխանեց . « Սնանկը նա է , ով գալիս է իմ ազգից մեծ արարքներով , աղոթքներով , բարեգործությամբ, պահքով , բայց սխալված այնքան, որ տալիս է ամեն մեկին իր լավ արարքներից, մինչ ամբողջը ավարտվում է : Նա , ապա վերցնում է նրանց մեղքերը և հետո նետվում է Դժոխք:»» (Մուսլիմ )

Փոխհատուցումը և հավետվությունը միայն մարդկանց մեջ չէ , այն վերաբերվում է նաև կենդանիներին : Մարգարեն (Խ.Ա.Ո.Ն ) ասաց.

« Իրավունքները կտրվեն իրենց ճիշտ տերերին : Ոչխարի իրավունքը, որին խժռել է խոյը , նույնպես կտրվի :» (Իբն Հիբան )

Երբ մարդ հավատում է Վերջին Օրվան , նա չի զգում անհարմարություն , երբ ի վիճակի չի լինում հասնել որևէ բանի իր կյանքում , քանի որ , լավագույն բաները սպասում են իրեն Երկնքում :

Մարգարեն (Խ.Ա.Ո.Ն) ասաց, որ Ալլահն ասաց.

« Ես պատրաստել եմ Իմ հավատացյալ ստրուկների համար , այն , ինչ ոչ մի աչք չի տեսել , ոչ մի ականջ չի լսել և ոչ մի միտք չի մտածել :» Մարգարեն (Խ.Ա.Ո.Ն) այնուհետ, ասաց.

« Կարդա , եթե դու ցանկանում ես:»

«Եվ ոչ մի հոգի չգիտի ինչ է թաքնված նրանց համար որպես աչքի հարմարություն , այսինքն , բավարարվածություն , ինչպես պարգև, այն բանի համար , ինչ նրանք սովոր են անել :» (32 : 17)

Երբ հավատացյալը հանդիպում է դժվարության , նա համբերատար դիմակայում է , իմանալով , որ այն փորձություն է Ալլահից : Բոլոր ցավերը , որ նա տարել է , կմոռացվի անմիջապես , երբ նա մտնի Դրախտ: Մարգարեն (Խ.Ա.Ո.Ն) ասաց.

«« Ամենահարուստը , ամենաօրհնված անձը այս կյանքում , կբերվի առաջ և կնետվի Դժոխք և հետո դուրս կտարվի , և հետո կհարցնեն . « Օ, Ադամի որդի, դու տեսե՞լ ես որևէ լավ բան քո կյանքում :» Նա կասի. «Ոչ, Ալլահ:» Հետո ամենանողկալի մարդը այս կյանքում , կբերվի և կնետվի Դրախտ և հետո կհարցնեն. « Դու վկ՞ ես եղել որևէ դժվարության :» Նա կասի. « Ոչ, Ալլահ:»» (Մուսլիմ )

Այս հավատքը կդրդի մուսուլմանին պայքարել բարիք անելու :

ՎԵՑԵՐՐՈՐԴ ՍՅՈՒՆԸ. ՀԱՎԱՏՔ ԿԱՆԽՈՐՈՇՄԱՆԸ
Մենք հավատում ենք , որ ինչ պատահում է մեզ կանխորոշված է Ալլահից և դժվարությունից կամ բարիքից ինչ չի եկել մեզ , երբեք չի գա , եթե Ալլահը չի կանխորոշել այն մեզ : Ալլահն ասաց.

« Ոչ մի աղետ չի հարվածում երկիրը կամ մեզ , բացի այն դեպքից, երբ այն գրվել է , մինչ Մենք իրականացրել ենք , իրոք, այդ հեշտ է Ալլահի համար : Որպեսզի , դուք չհուսահատվեք նրա համար ինչ հասել է ձեզ և չհրճվեք , պարծենկոտությամբ , նրա համար , ինչ Նա տվել է ձեզ : Եվ Ալլահը չի սիրում ինքնավստահներին և պարծենկոտներին :» (57 : 22-3)

Մարգարեն( Խ.Ա.Ո.Ն ) ասաց.

« Օ, երիտասարդներ, ես կսովորեցնեմ ձեզ որոշ խոսքեր, խորհուրդներ . Մի մոռացեք Ալլահին և Ալլահը կպաշտպանի ձեզ : Եթե դուք խնդրում եք , խնդրեք Ալլահին միայն և , եթե դուք օգնություն եք փնտրում , ապա փնտրեք օգնություն միայն Ալլահից : Եվ իմացեք, որ եթե Ազգը միասին հավաքվի օգնելու քեզ , նրանք չեն օգնի քեզ, բացի այն բանով , ինչ Ալլահը արդեն կանխորոշել է քեզ համար : Եվ , եթե նրանք հավաքվեն միասին վնասելու քեզ որևէ բանով, նրանք չեն վնասի քեզ, բացի այն բանով , ինչ Ալլահն է արդեն կանխորոշել : Գրիչները վերցվել են և Էջերը չորացվել են :» (Հակիմ )

Ճակատագրի հանդեպ հավատքը մարդուն կերջանկացնի և կդնի նրա սիրտը հեշտության մեջ : Չպետք է տխրել կամ զայրանալ կորցրած հնարավորությունների համար : Մարգարեն (Խ.Ա.Ո.Ն) ասաց.

«« Ամուր հավատացյալը ավելի լավ է և ավելի սիրելի Ալլահին, քան թույլ հավատացյալը և երկուսի մեջ էլ կա բարիք : Զգուշացեք անել այն, ինչ շահավետ է ձեզ և մի հուսահատվեք : Իրոք, այն ինչ պատահել է ձեզ , դուք չեիք կարող խուսափել , այսպիսով մի ասեք. « Եթե ես անեյի այսպես կամ այնպես:” Քանզի , «Եթե» բառը բացում է սատանայի դարպասները :»» ( Մուսլիմ )

Չպետք է հուսահատվել կորած հնարավորությունների համար : Եթե մենք վերցնենք պահը և նայենք ընդհանուր տկարություններին , պարզ կլինի , որ ախտերի մեծամասնությունը տարածվում է անհանգստություններից : Այլ կերպ ասած , դրանք ուղղակի կամ անուղակի արդյունք են այս սյան անհավատության : Երբ մարդ հավատում է այս սյանը լիովին , նա, Ալլահի օգնությամբ , կկարողանա հաղթահարել իր անհանգստությունները և մտորումները :

ՎԱԽԻ ՏԵՍԱԿՆԵՐԸ և ԴՐԱ ԲՈՒԺՈՒՄԸ.
Վախը , անհանգստությունները և մտորումները ունեն դեղ և բուժում Իսլամում : Մարդ կարող է վախ կրել որոշակի բանից , կապված տարբեր գործոնների հետ :

Ա. Վախ, չունենալու բավարար պաշարներ: Ալլահն ասաց.

« Եվ երկնքում է քո պարենը և ինչ քեզ խոստացվել է :» (51 :22)

Ալլահն ասել է ճշմարտությունը : Իրոք, երկնքում կան պաշարներ մարդկանց համար : Օրինակ , անձրև է գալիս և բուսականությունը ծաղկում է : Մարդիկ օգուտ են ունենում անձրևաջրից ուղղակիորեն : Ալլահը խոստացել է հոգալ յուրաքանչյուր անհատի պարենը : Ալլահն ասաց.

« Չկա արարած երկրի վրա , ում պարենը Ալլահի մոտ չէ և Նա գիտի դրա բնակության վայրը և պաշարման տեղը : Ամենը պարզ գրանցված է : » (11: 6)

Կապ չունի , թե որքան թույլ է արարածը, նրա պարենը որոշված է Ալլահից նրա համար : Ալլահն ասաց.

« Եվ որքան արարածը չի կրում իր պարենը : Ալլահը տալիս է դրա և քեզ համար : Եվ Նա Լսող և Իմացող է :» (29 : 60 )

Ալլահը դիմեց Մարիամին , մինչ նա թույլ էր:

« Եվ թափահարիր արմավենու ճյուղը , այն կտա քեզ հասուն , թարմ պտուղներ :» (19 : 25)

Ալլահը տվեց նրան ոչ միայն արմավի պտուղներ, այլ թարմ պտուղներ : Ամենը , ինչ նա պիտի աներ , ծառը թափահարելն էր և պտուղները ընկան նրան մոտ :

Ալլահը տալիս է նաև կենդանիներին: Նրանք հեշտորեն գտնում են գոյատևելու ձևեր , որտեղ էլ որ լինեն : Մարգարեն (Խ.Ա.Ո.Ն ) ասաց.

« Եթե դուք կախված լինեյիք Ալլահից իրականում , ինչպես պետք , Նա կմատակարեր ձեզ ինչպես Նա մատակարարում է թռչուններին : Նրանք հեռանում են իրենց բներից դատարկ ստամոքսներով և վերադառնում են լի ստամոքսներով : » (Իբն Մաջահ )

Շատերը հակված են վստահել Ալլահին սխալ ձևով : Որպեսզի այն ճիշտ լինի , պետք է կատարվի պարտքը : Մարգարեն (Խ.Ա.Ո.Ն) ասաց.

« Թող քո ուղտը քայլի ազատ և վստահիր Ալլահին :» Բայց նա ասաց. « Կապիր քո ուղտը և վստահիր Ալլահին :» (Իբն Հիբան )

Շատ անգամ , ոմանք արհամարհում են այս և ուղղակի ցանկանում են պաշարների հայտնվելը կախարդական ձևով : Մարգարեն (Խ.Ա.Ո.Ն )ասաց.

« Եթե ձեզանից մեկը ստիպված լինի վաճառել վառելափայտ, այդ ավելի լավ կլինի քան ողորմություն խնդրելը :» (Բուխարի)

Այստեղից մենք հասկանում ենք , որ պիտի պայքարենք հասնելու պարենի , որը գրված է մեզ Ալլահից : Չպետք է վախենալ , որ մեկը կարող է խանգարել ստանալու պարենը , քանի որ Ալլահը ասաց.

«« Ասա նրանց . « Եթե դուք տնօրինում եք Ալլահի ողորմածությունից , ապա չպիտի վախենաք վատնելուց :» Եվ երբևէ մարդը եղել է գծուծ :»» (17 : 100)

Բ. Վախեցեք վնասող բաներից , ինչպիսիք են տկարությունը և թշնամությունը , որը կարող է հասնել մարդուն : Անկախ նրանից , թե որքան է մարդ անհանգստանում դրա համար , այն չի փոխի էությունը : Հակառակը, այն ավելի կվատթարացնի նրա իրավիճակը : Ալլահն ասաց.

« Եվ, եթե Ալլահը քեզ տալիս է ձախորդություն , չկա այն հեռացնող , բացի Նրանից և , եթե Նա մտադրվել է քեզ համար բարիք , ապա , չկա մերժող Նրա պարգևի: Նա պատճառ է հանդիսանում հասնել նրան, ում Նա է ցանկանում Իր ստրուկներից : Եվ Նա Ներող և Գթասիրտ է :» (10 : 107 )

Ալլահի Մարգարեն (Խ.Ա.Ո.Ն) ասաց.

« Հոյակապ է , իրոք, հավատացյալի գործերը , նրա բոլոր գործերը լիարժեք լավ են նրա համար և այս միայն հավատացյալի համար : Երբ նա օժտվում է օրհնությամբ , նա շնորհակալ և երախտապարտ է Աստծոն և դա լավ է նրա համար և երբ, նրան է հասնում դժվարություն , նա համբերատար է և այդ լավ է նրա համար :» (Մուսլիմ)

Մարգարեն (Խ.Ա.Ո.Ն) հրահանգեց , որ մենք ընդունենք դժբախտությունները , որոնք հասել են մեզ և փորձենք մեղմել դրանք :

Մեկ ահգամ, երբ Մարգարեն (Խ.Ա.Ո.Ն) գնաց այցելելու իր թոռանը , արցունքներ թափեց : Աստծո Մարգարեն (Խ.Ա.Ո.Ն) նստեց նրա մահվան մահճի մոտ : Երեխայի աչքերը սառած էին ինչպես քարեր : Տեսնելով այդ, Աստծո Մարգարեն (Խ.Ա.Ո.Ն) ողբաց: Սաադը ասաց նրան . « Ի՞նչ է պատահել Օ, Աստծո Մարգարե:» Նա ասաց. « Այս գութն է , որ Ամենաբարձրյալ Աստվածը դրել է Իր ստրուկների սրտերը : Իրոք, Աստված գթասիրտ է նրանց , ովքեր գթասիրտ են ուրիշների նկատմամբ :» (Բուխարի )

Համբերությունը պահանջվում է մուսուլմանից և , ով հիվանդանում է , պետք է փնտրի բժշկական օգնություն : Մարգարեն (Խ.Ա.Ո.Ն) ասաց.

« Փնտրեք բժշկական օգնություն, Օ, Ալլահի ստրուկներ , քանի որ , իրոք, Ալլահը չի տվել ախտ, առանց նրա բուժման :» (Իբն Հիբան)

Պետք է զգույշ լինել որպեսզի չփնտրել բժշկական օգնություն անթույլատրելի աղբյուրներից : Աբու Հուրեյրան , թող Ալլահը գոհանա նրանով , ասաց.

« Ալլահի Մարգարեն (Խ.Ա.Ո.Ն ) արգելեց օգտագործել դեղամիջոց անթույլատրելի աղբյուրներից : » (Հակիմ )

Նա (Խ.Ա.Ո.Ն) ասաց.

« Յուրաքանչյուր ախտ ունի բուժում , նրանք , ովքեր արհամարհում են բուժումը , կարհամարհվեն դրանից , և նրանք , ովքեր գիտեն այդ , կիմանան այդ :» (Իբն Հիբան)

Գ. Վախեցեք մահից : Այս իրականություն է , որը բոլորը կփորձեն : Ալլահն ասաց.

« Բոլորը երկրի վրա կանհետանան և կմնա ձեր Տերը , Մեծության և Պատվի Տիրակալը :» (55 : 26)

Ոչ ոք չի կարող խուսափել մահից : Ալլահն ասաց.

«« Ասա. « Իրոք, մահը , որից դուք փախչում եք , անշուշտ կհանդիպի ձեզ : Հետո , դուք կվերադառնաք անտեսանելիի և անվկայի Գիտակին և Նա կտեղեկացնի ձեզ , թե ինչ եք դուք սովորաբար արել :»» (62 : 8)

Ինչի մասին մարդ պիտի անհանգստանա, դա թե ինչ կլինի մահից հետո, ոչ թե մահը : Փորձելով կանխարգելել մահը կամ գտնելով բուժումը , ապարդյուն է : Ալլահն ասաց.

« Եվ ամեն ազգի համար այն որոշակի ժամանակ է : Այսպիսով , երբ նրանց ժամանակը գալիս է , նրանք չեն մնա ոչ մի ժամ , ոչ էլ կնախորդեն այն :» (7 : 34)

Ով վախենում է մահից , ունի թույլ հավատք կամ չունի ընդհանրապես : Երբ մարդ հավատում է Վերջին Օրվան , Հարությանը և Հաշվին , անշուշտ թեթևություն է զգում : Մարդ , ով հավատում է մահվան , կաշխատի լավացնել իր վիճակը մահից հետո և այսպիսով , նա կդառնա հասարակության դրական անդամ : Նա չի տխրի հնարավորությունների համար , որոնք անցել են կամ կեղեքողների կեղեքումից , քանի որ բոլորը հաշվի կբերվեն Ամենաբարձրյալ Ալլահին :

ԳԼՈՒԽ ՉՈՐՐՈՐԴ. ՎԵՐՋՆԱԿԱՆ ՄՏՔԵՐ
Իսլամին այս հակիրճ հայացքից հետո , եթե դուք հարցնեք ինձ , արդյոք ես համոզված եմ նրա հավաստիությանը , ես կպատասխանեմ դրականորեն : Պատճառը այն է , որ ես գտել եմ պատասխան բոլոր հարցերին , որ գալիս են իմ մտքին : Ես չեմ գտել դրանք անտրամաբանական և ես թեթևացած եմ և հանգիստ եմ իմ հավատքով , որը ներառում է Ալլահի հանդեպ հավատքը , լավ արարքները և անօրինականություններից խուսափելը : Դրա հետ միասին , ես կարող եմ ունենալ իմ իրավունքները և գտնել , որ ուրիշների իրավունքները պահպանվում են : Այստեղ , ես գտնում եմ , որ Ալլահը կոչում է բարիք գործել , հետևել էթիկայի կանոններին և հեռու մնալ ամեն անէթիկ բաներից : Եթե քո հավատքը չի տալիս քեզ այս ամենը , ապա դու պիտի փնտրես ավելի լավը :

Արդյո՞ք դուք գիտեք թե որն է լավագույն հավատքը : Այն Իսլամն է : Ես համոզված եմ , որ ոմանք կասեն . « Դու մուսուլման ես և դու փորձում ես գովազդել քո հավատքը : » Բայց եթե ես տեղեկացնեմ ձեզ, որ ոչ միայն մուսուլմաններն են քարոզում այս , այլև ոչ մուսուլմանները, ապա ի՞նչ կասեք դուք դրան : Գոյություն ունեն շատ արևմտյան հեղինակներ, ովքեր արդար են եղել Իսլամի նկատմամբ իրենց մոտեցմամբ և արժանապատվորեն են խոսել դրա մասին :

Մորիս Գոդեֆրոյը ասաց. « Մուհամեդը մարգարե էր , ոչ թե աստվածաբան , փաստը այնքան ակնհայտ է , որ մարդ դժկամ է հաստատել այդ : Մարդիկ , ովքեր շրջապատել են իրենց և սահմանադրել են գահերեց Մուսուլմանական համայնք, բավարարվում են ենթարկվելով օրենքին , որ հայտարարված է Ալլահի անունով և հետևում են օրինակին և ուսմունքին :» [14]

Վոշինգտոն Իրվինգը [15] ասաց. « Նրա ռազմական հաղթանակները կարթնացնեյին պարծենկոտություն , և սին փառք , եթե կատարված լինեյին անձնական նպատակներով : Այդ հոյակապ իշխանության ժամանակ , նա ուներ նույն պարզ վավելակերպը և տեսքը , ինչպես ձախորդությունների ժամանակ : Այսպես, ազդեցություն ունենալով , նա դժգոհում էր , երբ մտնելով սենյակ հանդիպում էր որևէ անսովոր հարգանքի իր հանդեպ :»[16]

Էդմունդ Բրուկը ասաց. « Մուհամեդական օրենքը , որը կապ էր թագադրվածների և ամենահասարակ մարդկանց միջև, միահյուսված ամենաիմաստուն և գիտակ համակարգ է, երբևէ աշխարհում գոյություն ունեցած օրենսդրական համակարգերից :» [17]

Ջ. Մարգոլիութը ասաց.

« Ղուրանը գրավում է կարևոր դիրք աշխարհի հզոր կրոնների մեջ : Չնայած երիտասարդ դարաշրջանի պատրաստված աշխատանքների , որոնք պատկանում են այս տեսակի գրականությանը, այն հազիվ թե զիջի որևէ հոյակապ ազդեցության , որը եղել է մարդկությանը : Այն կերտել է ամբողջական և նոր փուլ մարդկային մտածելակերպում և թարմացում էության տեսակին :» [18]

Այժմ , լինելով անկեղծ, ինչու՞ դուք չեք ընդունում Իսլամ , ինչպես ձեր հավատք:

Պատճառը այն , որ այն կոչում է Միաստվածությա՞ն:

Որովհետև այն կոչում է մարդկանց երկրպագել միայն Ամենաբարձրյալ Աստծո՞ն:

Որովհետև այն կոչում է մարդկանց հետևել ամեն տեսակի էթիկ նորմերի՞ն:

Որովհետև այն կոչում է մարդկանց լինել արդար և խուսափել անարդարությունի՞ց :

Որովհետև բոլոր մարդիկ հավասա՞ր են Ալլահի տեսանկյունից :

Որովհետև բոլոր մարդիկ կստանան իրենց արժանի բաժինը և բոլոր իրավունքնե՞րը:

Այն պահից սկսած , երբ Իսլամը հաստատվել է 1400 տարի առաջ և մինչ օրս , մարդկանց քանակը , ովքեր ընդունում են այդ աճել է : Նա, ով ընթերցում է այդ առանց նախախնամությունների և բաց մտքով , անշուշտ համոզվում է և ընդունում է Իսլամ: Եթե նա չի ընդունում , ամենաքիչը չի ցուցադրում թշնամություն :

Նայեք մեր այժմյան դրությանը , ամբողջ ճնշումներով և խնդիրներով , որոնք հասել են բոլոր երկրների մուսուլմաններին , նրանք ամուր կանգնած են իրենց հավատքում : Սովետական Միությունում , մուսուլմանները ճնշվել են յոթանասուն տարի : Նրանց մզկիթները ոչնչացվել են , նրանց անունները փոխվել են , և նրանց արգելվել է բացահայտ իրականացնել իրենց հավատքը , մինչ Սովետական Միության փլուզումից հայտնվեցին շատ իսլամական երկրներ : Ի՞նչ է այդ ապացուցում : Արդյո՞ք այն չի ապացուցում , որ մուսուլմանները բավարարված , երջանիկ և հաստատուն իրագործում են իրենց հավատքը :

Նա, ով արդար է և փնտրում է ճշմարտություն , անկասկած ոչ մի տարօրինակ բան չի գտնի Իսլամի ուսմունքում : Այն կոչում է մարդկանց հետևել համապատասխան վարվելաձևի , լինելու ավելի լավը և կատարելագործվելու: Ճշմարտության որոշ փնտրողներ, անշուշտ անցել են համարյա բոլոր կրոնները , բայց չեն փորձել իսլամը : Ես չգիտեմ , թե ի՞նչն է կանգնեցրել նրանց : Շատ հավանական է , որ նրանք գտնեն իրենց երջանկությունը այնտեղ : Կան ժամանակներ , երբ մարդ պիտի կատարի համարձակ որոշում , որը պիտի անրադառնա նրա ապագային : Գոյություն ունի երկու տարբերակ, կամ դու ընդունում ես և հասնում ես երջանկության , կամ չես ընդունում և մնում ես այնպես ինչպես կաս: Հարցրեու քեզ ինչու՞ է իսլամը հարձակման ենթարկվում անընդհատ տեղեկատվության ոլորտում : Ասվում է . «մարդը թշնամի է նրան, ինչին տեղյակ չէ» այսպիսով , մի ցուցադրեք թշնամություն այնին , որը դուք արհամարհում եք :

ՔԱՅԼԵՐ ԸՆԴՈՒՆԵԼՈՒ ՃՇՄԱՐՏՈՒԹՅՈՒՆ
Ճշմարտությունը ընդունելու առաջին քայլը ասվածը օբյեկտիվորեն լսելն է : Խնդրեք Աստծոն օգնել և առաջնորդել ձեզ : Երբ Աստված տեսնի ցանկություն ձեր մեջ հասնելու ճշմարտության , Նա կառաջնորդի ձեզ : Նա ասաց.

«« Եվ ձեր Տերը ասաց. « Կոչեք Ինձ , Ես կպատասխանեմ ձեզ :» Իր՞ոք , նրանք , ովքեր քամահրում են Իմ երկրպագությունը , կմտնեն Դժոխք ցուցաբերված արհամարհանքով :»» (40 : 60)

Հարցրու քեզ , թե ինչու՞ այսքան շատ արևմտյան գրողներ , մտածողներ և գիտնականներ և անհատներ ընդունում են Իսլամ : Պատճառը պարզ է « Երբ նրանք տեսնում են Իսլամի ամբողջականությունը և գեղեցկությունը , կարդում են դրա մասին և դատում են առանց բացասական տեղեկատվության ազդեցության , նրանք որոշում են ընդունել Իսլամը, ինչպես իրենց հավատք : Այնուհետ , նրանք զգում են իրական երջանկություն իրենց կյանքում : »

Արևմուտքի որոշ մարդիկ կարդում են Իսլամի մասին, հասկանում են , բայց չեն ընդունում : Նրանք իրականությունն են ասում Ղուրանի և Իսլամական հավատքի մասին : Թոմաս Կարլայլը օրինակ է : Նա ասաց. « Կեղծ մարդը գտա՞վ կրոնը : Ինչու , կեղծ մարդը չի կարող կառուցել քարե տուն : Եթե նա չգիտի և հետևում է հավանգի հատկություններին, այրում է կավը կամ այն ինչով նա աշխատում է , ապա այն տուն չէ, որ նա կառուցում է , այլ աղբակույտ : Այն կանգուն չի մնա տասներկու դար , դնելու հարյուր և ութ միլիոն , այն անմիջապես կընկնի : Մարդ պետք է իրեն հաստատի Բնության օրենքներին, համագործակցի բնության և իրերի ճշտության հետ , կամ բնությունը կպատասխանի նրան : Ոչ, բոլորովին : Հատուկները հատուկ են , ահ, ինձ , Կագլիոստրոն , շատ Կագլիոստրներ , հայտնի աշխարհի ղակավարներ , բարգավաճում են իրենց խաբեությամբ մեկ օր : Այն նման է կեղծ թղթադրամի , նրանք անց են կացնում այն իրենց անիմաստ ձեռքերով, մյուսները , ոչ նրանք ,խելացի են վերաբերվում դրան :

Բնությունը բռնկվում է հուր կրակներով, Ֆրանսիական Հեղափոխությունները և դրա նմանները , հայտարարում են սարսափելի տարբերություն , որ կեղծ դրամները կեղծ են : Բայց Մեծ մարդիկ, մանավանդ նրա նման , ես կպնդեմ , ավելի քան ճիշտն են : Ինձ թվում է , որ նրա հիմնական հիմքը և դրա նման կարող են նրա մեջ դնել այս :» [19]

Հայտնի դրամատուրգ և քննադատ Ջորջ Բեռնարդ Շոուն ,1950թ. , ասաց. « Ես միշտ բարձր եմ դասել Մուհամեդի կրոնը , իր հոյակապ կենսունակության շնորհիվ : Այն միակ կրոնն է , որը ունի այն ունակությունները դիմակայելու ամեն դարաշրջանի , ես մարգարեացում եմ անում Մուհամեդի հավատքին , որ այն վաղը կլինի ընդունելի , ինչպես ընդունելի սկիզբ , այսօրվա Եվրոպայի համար : Միջնադարյան հոգևորականության, կամ մոլեռանդության և արհամարհանքի շնորհիվ Մուհամեդանիզմը նկարագրվել է մուգ գույներով : Փաստորեն , նրանց վարժեցրել են ատել և մարդ Մուհամեդին, և նրա կրոնը : Նրանց համար Մուհամեդը հակա- Քրիստոսն էր : Ես ուսումնասիրել եմ նրան , հոյակապ մարդուն և իմ կարծիքով , նա հեռու է հակա- Քրիստոս լինելուց , Նրան պիտի կոչեն մարդկության փրկիչ :» [20]

Ալլահն ասաց.

« Իրոք, Օ, Մուհամեդ, դու չես առաջնորդում ում դու ես ցանկանում , բայց Ալլահը առաջնորդում է , ում Նա է ցանկանում : Եվ , Նա ամենագիտակն է ճիշտ առաջնորդվածների :» (28 :56)

Չպետք է կորցնել հույսը և ասել. « Ես նրանցից եմ , ովքեր չեն առաջնորդվի :» Մարգարեն (Խ.Ա.Ո.Ն) ասաց.

« Իրոք, ձեզանից ամեն մի արարած միացվել է մոր արգանդում քառասուն օր նութֆայի , կաթիլի, ձևով , հետո նա դարձել է ալաքա ,արյան լերդացում , նմանատիպ ժամանակահատված, հետո մուդգահ , մարմին , նմանատիպ ժամանակահատված , հետո նրան է ուղարկվել հրեշտակ , ով փչել է իր հոգին նրա մեջ և ում հրամայված է չորս բան . գրառել նրա գոյությունը , նրա կյանքի ուղղին , արարքները և արդյոք նա կլինի երջանիկ , թե ոչ, այսինքն, արդյոք նա կմտնի Դրախտ, թե ոչ : Նրանով , որից բացի չկա ուրիշ աստվածություն, իրոք, ձեզանից մեկը արարքներ է անում Դրախտի մարդկանց նման , մինչ կա տարածություն թևի երկարությամբ , նրա և դրա միջև, և ինչ գրառվել է գերազանցում է նրան և այսպիսով , նա գործում է Դժոխքի մարդկանց արարքներ և այսպիսով մտնում է այնտեղ, և իրոք, ձեզանից մեկը գործում է արարքներ Դժոխքի մարդկանց նման , մինչ կա թևի երկարությամբ տարածություն նրա և դրա միջև և ինչ գրառվել է գերազանցում է նրան, այսպիսով , նա գործում է Դրախտի մարդկանց նման և այսպիսով, նա մտնում է այնտեղ :» (Բուխարի )

Շատ արևելագետներ , ովքեր ուսումնասիրել են Իսլամը պախարակելու , վերջում ընդունում են այն : Դեբորահ Փոթերը[21] ասաց. « Իսլամը, որը Աստծո Օրենք է , ակնհայտ է բնության մեջ մեր շրջապատում : Լեռները , օվկիանոսները , մոլորակները և աստղերը պտտվում են ուղեծրի շուրջ , Ալլահի հրամանով : Նրանք ենթարկվում են Ալլահի հրամանին , իրենց Արարչի , ինչպես պատմության կերպարներ և Ալլահինն է լավագույն օրինակը : Նրանք չեն խոսում կամ գործում , անում են այն , ինչ հեղինակն է որոշել : Այսպես , տիեզերքի ամեն մասնիկ , հնազանդության վիճակում են :

Ամեն դեպքում մարդիկ բացառություն են կանոնից, քանի որ Ալլահը տվել է նրանց ընտրության ազատություն : Նրանք ունեն ընտրություն հնազանդվելու Ալլահի հրամանին , կամ տալու իրենց օրենքները և Կրոնը ըստ ցանկության : Դժբախտաբար , նրանք ընտրում են երկրորդ տարբերակը , շատ ժամանակ : Մարդիկ Եվրոպայում և Ասիայում մեծ քանակությամբ ընդունում են Իսլամ , որովհետև նրանք մտքի հանգստության և հոգևոր ապահովության քաղցի մեջ են : Նույնիսկ , շատ Քրիստոնյա արևելագետներ և կրոնականներ, ովքեր աշխատում են ոչնչացնել Իսլամը և դուրս բերել թերությունները , իրենք են դառնում մուսուլմաններ : Այս կատարվում է այն պատճառով , որ իրականության վկայությունը որոշիչ է , ելք չկա հերքելու այն : »

Բոլոր այսօրվա հավատքները բացի Իսլամից , ունեն պարսավելի արարքներ և հրամաններ : Նրանք իրենց հետևորդներին հրահանգում են բաներ, որոնք անընդունելի են : Յուրաքանչյուր Մարգարեն և Առաքյալը ուղարկվել է հատուկ իր մարդկանց , մինչ Մուհամեդը ուղարկվել է ամբողջ մարդկությանը :

ԿԱՍԿԱԾ ԻՍԼԱՄԻՆ և ՊԱՏԱՍԽԱՆ .
Մի ասեք. « Եթե իսլամը ճիշտ է , կամ այնքան հոյակապ է , որքան դուք ասում եք , մուսուլմանները կգործեն ըստ իրենց հավատքի :» Դուք կարող եք այս ասել սխալ փորձի հիման վրա , որը դուք ձեռք եք բերել մուսուլմանից , բայց արդյո՞ք դուք անցել եք այդ ամեն մուսուլմանի հետ , որպեսզի կարողանաք տալ մուսուլման հասարակության կարծրատիպը : Շատ մուսուլմաններ գործում են ըստ Իսլամի ինչպես պետք է , մինչ մյուսները ոչ: Նրանք , ովքեր չեն գործել ըստ իսլամի , ինչպես հարկն է , կընդունեն ըստ Ալլահի հատուցման :

Երթևեկության լույսերը դրված են , այնպես , որ մարդիկ վարեն ըստ կանոնի : Եթե մարդ անցնում է կարմիր լույսով , նա դնում է իրեն և ուրիշներին վտանգի մեջ : Տեսնելով այդ, արդյո՞ք մենք կարող ենք ասել , որ այդ քաղաքի բոլոր մարդիկ օրինախախտ են : Նույնիսկ , եթե մարդ մի քանի անգամ արել է այդ , նրան կբռնեն և կպատժեն արարքի համար : Այժմ դիտելով մուսուլմաններին , դուք կարող եք տեսնել ոմանց , ովքեր չեն գործում ըստ Իսլամի , սակայն , այդ չի նշանակում , որ բոլոր մուսուլմանները վատն են : Դատեք Իսլամը այնի համար , ինչ նա է , այլ ոչ թե մուսուլմանների արարքներով :

Ես գիտեմ , իսլամ ընդունելու որոշումը դժվար է և պահանջում է քաջություն : Ես խմդրում եմ Ալլահին , Ամենաբարձրյալին , առաջնորդի ձեզ առ ճշմարտություն և բացի ձեր սրտերը , ստանալու կատարյալ երջանկություն : Ամեն

ՏԵՐՄԻՆԱԲԱՆԱԿԱՆ ԲԱՌԱՐԱՆ
1. Դինար և Դիրհամ . Գումարի տեսակ

2. Հադիթ. Մարգարեական սովորույթ

3. Իթիկաֆ. Ընդհանուր առմամբ , այն վերաբերվում է մեկուսացմանը : Իթիկաֆը երկրպագման գործողություն է , որում անհատը մեկուսացնում է իրեն մզկիթում և երկրպագում է Ալլահին :

4. Իման. Հավատք

5. Ջեննա. Այն Երկնային Բնակավայր է , կամ Երկնային Այգիներ են, որը Ալլահը պարգևել է առաքինի ստրուկներին, հետագա կյանքում :

6. Շեյթան . Սատանա

7. Շարիաթ. Իսլամական օրենսդրական Օրենք.

8. Սուննա. Ունի ավելի քան մեկ իմաստ.Այն կարող է վերաբերվել

Ա. Մարգարեական սովորույթին

Բ. Կանոններ, այսինքն, կարող է նշանակել , որ արարքը հաստատվել է Սուննայով.

[1] Ղուրանում օգտագործվող բառը Ռաբբ է ; Ահգլերենում դրան համապատասխան բառ չկա ; Այն նշանակում է Արարիչ , Ձևավորող , Մատակարարող , Մեկը , Որից բոլոր արարածները կախված են իրենց գոյությամբ , էությամբ և Մեկը , Ով պարգևում է մահ և կյանք :

[2] Սուննան Մարգարեական ավանդույթներ են: Դրանք ներառում են նրա գործողությունները , մոտեցումները և կարծիքները :

[3] Այս Երկնային Կացարաններ են կամ Երկնային Այգիներ , որոնք Ալլահը կպարգևի առաքինի ստրուկներին Հանդերձյալ Կյանքում :

[4] Այս տառերը նշանակում են « Թող Ալլահը բարձրացնի իր նշանակությունը և պահպանի նրան և նրա ընտանիքը ապահով ամեն վտանգից:»

[5] Բրիտանացի ծովային սպա , ով մասնակցել է երկու համաշխարհային պատերազմներում և ով ընդունեց իսլամ 1924 թվականին Սուրբ Ղուրանը և Իսլամի մասին գրքեր կարդալուց հետո :

[6] Կրոն բառը թարգմանվում է ինչպես ‘Դին’ , որը արաբերենում նշանակում է կյանքի ուղղի , որն էլ և անձնական և հասարակական է : Այն նշանակում է , երկրպագման գործողություններ , քաղաքական մոտեցում , բավարարվածություն, հիգենա և վարվելակարգ:

[7] Դաուն Բեքերան , մի ամերիկացի , ով Մեքսիկայում հանգստանալու ընթացքում կերել է խոզի մսից պատրաստված տակո, որից հետո որդը անցել է ուղեղը : Արիզոնա նահանգի Սքոթսդայլ Կլինիկայի բժիշկները հավատում են , որ տակոն ունի Տաենիյա սոլիյում , պարազիտ , որը հաճախ անցնում է խոզի մսից մարդուն :

[8] Կենսաբանական Թերապիա Հատոր 1, Համար 2 1983

[9] Ու. Մոնթգոմերի Ույթը շոտլանդացի արևելագետ է :

[10] Ջեննան , երկնային կացարանի անունն է , որտեղ հավատացյալները կստանան հավերժ երանություն :

[11] Շարիաթ, իսլամական օրենք

[12] Այս նշանակում է , որ մարդը երջանիկ չի լինի կամ բավարարված մինչ չմահանա , որից հետո նա այլևս չի խարսխի ցանկություններ, ձգտելու աշխարհիկ , նյութական բաների :

[13] Մարգարեական ուսմունք .

[14] Իբիդ

[15] Նա հայտնի գրող էր : Նա մահացավ 1859 թվականին :

[16] Աֆզալուր Ռահմենի Սիրայի հանրագիտարան

[17] Իբիդ

[18] Ջ. Մարգոլիոթ. Ներածություն Ջ. Մ. Ռոդվելի ‘ Ղուրան ‘ գրքին: Ամեն մարդու Գրադարան .1977

[19] Հերոսները, Հերոսների երկրպագությունը և Հերոսական պատմությունները :

[20] Սիրահի հանրագիտարան , Աֆզալուր Ռահմանից.

[21] Ծնված 1954 թվականին Թրավեռս քաղաքում, Միչիգանում , նա ավարտել է Միչիգանի համալսարանը , լրագրող մասնագիտությամբ : Վերցրած Իմադ ուդ Դեեն Խալիլի « Ինչ են ասում Իսլամի մասին» գրքից: